Индуцированный ренальный апоптоз и его регуляция при повреждении почки тема диссертации и автореферата по ВАК РФ 14.03.03, доктор медицинских наук Белоус, Юрий Александрович

  • Белоус, Юрий Александрович
  • доктор медицинских наукдоктор медицинских наук
  • 2011, Москва
  • Специальность ВАК РФ14.03.03
  • Количество страниц 305
Белоус, Юрий Александрович. Индуцированный ренальный апоптоз и его регуляция при повреждении почки: дис. доктор медицинских наук: 14.03.03 - Патологическая физиология. Москва. 2011. 305 с.

Оглавление диссертации доктор медицинских наук Белоус, Юрий Александрович

ПЕРЕЧЕНЬ УСЛОВНЫХ СОКРАЩЕНИЙ

ВВЕДЕНИЕ

ГЛАВА

ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ. ПРИРОДА ПРОГРАММИРОВАННОЙ КЛЕТОЧНОЙ ГИБЕЛИ И ЕЕ РОЛЬ В ЦЕЛОСТНОМ ОРГАНИЗМЕ

1.1. Апоптоз в развитии острой почечной недостаточности

1.2. Образование оксида азота и апоптотическая гибель клеток

1.3. М одуляция апоптоза

1.4. Механизмы цитотоксических эффекторов активных молекул кислорода и развитие апоптоза

1.5. Сфингомиелиновый сигнальный путь активации апоптоза

ГЛАВА II

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЙ

2.1. Серии эксперимента

2.2. Методика определения стабильных метаболитов оксида азота в почечной ткани, плазме крови, моче

2.3. Методика определения содержания свободного сфингозина в ткани почек

2.4. Методика определения КГ- протонных механизмов апоптоза в ткани почек по данным ЯМР-релаксометрии

2.5. Методика определения фрагментированной ДНК в ядрах клеток почек

2.6. Методика определения активации протеолитической активности в ткани

2.7. Методика определения активности супероксиддисмутазы в почечной ткани

2.8. Методика определения активности лактатдегидрогеназы в почечной ткани

2.9. Методика определения содержания сфингомиелина в почечной ткани

2.10. Методы морфологической детекции апоптоза в клетках почечной ткани

ГЛАВА III

АПОПТОЗ В ПОЧЕЧНОЙ ТКАНИ ПРИ ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОЙ

ОСТРОЙ ПОЧЕЧНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТИ

3.1. Деградация ДНК в клетках почек в эксперименте и при активации и «оккупации» периферических опиатных рецепторов

3.2. Фрагментация ДНК при активации опиоидных рецепторов и блокаде К+АТФ - каналов плазматической и митохондриальной мембран клеток почек в эксперименте

3.3. Степень деградации ДНК и активность индуцибельной синтазы оксида азота ткани почек при введении лигандов опиоидных рецепторов

3.4. Содержание фрагментированной ДНК в клетках почек на фоне введения блокатора ангиотензин-превращающего фермента, блокатора индуцибельной синтазы оксида азота в эксперименте

3.5. Роль циклооксигеназного пути метаболизма арахидоновой кислоты в регуляции апоптоза клеток почек

ГЛАВА IV

NO-ЗАВИСИМЫЕ МЕХАНИЗМЫ ИНДУКЦИИ АПОПТОЗА ПРИ ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОЙ ОСТРОЙ ПОЧЕЧНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТИ

4Л. Уровень конечных метаболитов оксида азота в клетках почек при введении лигандов опиоидных рецепторов в эксперименте

4.2. Состояние системы оксида азота в почках по его стабильным метаболитам при параллельном введении селективного блокатора индуцибельной синтазы оксида азота и лигандов опиоидных рецепторов в эксперименте

4.3. Уровень нитратов и нитритов оксида азота в клетках почек на фоне введения блокаторов индуцибельной синтазы оксида азота, ангиотензин — превращающего фермента и циклооксигеназы

ГЛАВА V

ОКСИДАНТНЫЙ СТРЕСС И СФИНГОМИЕЛИНОВЫЙ

МЕТАБОЛИЧЕСКИЙ ПУТЬ АКТИВАЦИИ АПОПТОЗА В ПОЧКАХ

5.1. Изменение активности лакгатдегидрогеназы при экспериментальной ОПН

5.2. Динамика протеолитической активности ткани почек в эксперименте

5.3. Активность супероксиддисмутазы в клетках почек крыс при экспериментальной острой почечной недостаточности

5.4. Активность протеолиза и супероксиддисмутазы в почках на фоне воздействия модуляторов апоптоза

5.5. О роли сфингозина в передаче сигнала апоптоза в почках при экспериментальной острой почечной недостаточности

5.6. Содержание сфингозина в почках крыс при введении модуляторов апоптоза в эксперименте

5.7. Содержание сфингозина в почках интактных крыс при введении модуляторов апоптоза

ГЛАВА VI

Н+- ПРОТОННЫЕ МЕХАНИЗМЫ КЛЕТОЧНОГО ОБЪЕМА ПРИ СТИМУЛИРОВАННОМ АПОПТОЗЕ В ПОЧКАХ ПО ДАННЫМ ЯМР

6.1. ЯМР-релаксация протонов тканевой воды почек крыс при экспериментальных моделях ОПН

6.2. ЯМР-релаксация протонов тканевой воды почек крыс при экспериментальных моделях ОПН под действием модуляторов апоптоза

6.3. ЯМР-релаксация протонов тканевой воды почек интактных крыс под действием модуляторов апоптоза

РЕЛАКСОМЕТРИИ

ГЛАВА VII

ОБСУЖДЕНИЕ РЕЗУЛЬТАТОВ

ВЫВОДЫ

СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОИ ЛИТЕРАТУРЫ

ПЕРЕЧЕНЬ УСЛОВНЫХ ОБОЗНАЧЕНИЙ

Вах- проапоптотический белок

Вс1-2- онкопротеин cNOS — конститутивная NO-синтаза DYm- мембранный потенциал митохондрий

FAS (CD95) - трансмембранный белок, стимулирующий апоптоз

IFN-g - интерферон

IL-1 b — интерлейкин iNOS - индуцибельная NO-синтаза

NO — оксид азота

N02" - нитрит-анион

N03" - нитрат-анион

NOS - синтаза оксида азота

NOx —суммарное содержание метаболитов оксида азота ONOO- - пероксинитрит TNF-a - фактор опухоли АК - арахидоновая кислота

АКМ- активированные кислородные метаболиты

АОЗ - антиоксидантная защита

АОС — антиоксидантная система

АПФ - ангиотензин - превращающий фермент

AT 11 - ангиотензин

АФА — активные формы азота

АФК - активные формы кислорода

ДАГ -диацилглицерол

ДНК - дезоксирибонуклеиновая кислота

ИКЭ - интерлейкин 1-В-конвертирующий энзим

ИФ3 - инозитол -3- фосфат

ЛДГ — Лактатдегидрогеназа

ЛПС — липополисахариды

НПВП — противовоспалительные нестероидные препараты

О2" - супероксид анион

ОМБ — окислительная модификация белков

ОПН - острая почечная недостаточность

ОР - опиоидные рецепторы

ОС- окислительный стресс

ПГ - простагландины

ПГЬ — простациклин

ПГЕ2 - простагландины

ПКГ- программируемая клеточная гибель

ГЖС - протеинкиназа С

ПОЛ - перекисное окисление липидов

ПОС — прооксидантная система

Ра - доля внутриклеточной воды

РАС - ренин-ангиотензиновая система рГЦ -растворимая гуанилатциклаза цГМФ (сОМР) - циклический гуанидин-монофосфат цАМФ (сАМР) - циклический аденозин-монофосфат

СМ - сфингомиелин

СОД — супероксиддисмутаза

СФЗ - сингозин

Т1- спин-решеточная или продольная релаксация

Т2 — спин-спиновая или поперечная релаксация ф-ДНК — фрагментация дезоксирибонуклеиновой кислоты

ФЛ -фосфолипаза

Ци А- циклоспорин А

ЦОГ- циклооксигеназа

ЯМР - ядерный магнитный резонанс

Рекомендованный список диссертаций по специальности «Патологическая физиология», 14.03.03 шифр ВАК

Введение диссертации (часть автореферата) на тему «Индуцированный ренальный апоптоз и его регуляция при повреждении почки»

Актуальность темы. Несмотря на многочисленные исследования в областях патофизиологии и биохимии в последние годы, индукторы активации апоптоза и компоненты его сигнальных механизмов полностью еще не выяснены. Биохимические механизмы регуляции апоптоза очень сложны и, как показали исследования последних лет, практически не изменились в процессе эволюции, что дае т основание судить о фундаментальной биологической роли апоптоза [1].

Можно выделить два направления в изучении апоптоза. С одной стороны, исследуются существующие сигнальные и рецепторные пути, регулирующие апоптоз. Эти данные можно использовать, применяя эндогенные медиаторы. С другой стороны, ведется поиск веществ, способных направленно воздействовать на процессы апоптоза, подавляя или активируя его. Главной задачей исследователей, изучающих апоптоз, является установление путей возможной регуляции активности апоптоза, т.е. не просто факторов его индукции или угнетения, а именно поиск - модуляторов апоптоза.

Механизмы развития апоптоза, его индукторы и супрессоры изучаются на экспериментальных моделях. Одной из классических экспериментальных моделей апоптоза в почечной ткани является - острая почечная недостаточность (ОПН).

Острая почечная недостаточность проявляется сложным симптомокомплексом патофизиологических изменений в почках. Одним из них является апоптоз [2]. В связи с изучением апоптоза возникла необходимость пересмотра ряда концептуальных основ в патофизиологии почечных патологий.

ОПН приводит к ишемии/гипоксии в органах и клетках, которая, в свою очередь, вызывает апоптоз через изменения в митохондриях, вследствие образования свободных радикалов, изменения транслокации ионов кальция, изменения проницаемости митохондриальной мембраны и выделения апоптогенных факторов, таких как цитохром с и белков семейства Вс1-2 [3]. Имеются данные о вовлечении опиоидных рецепторов в протекторные механизмы ишемия/реперфузионного синдрома, так называемый феномен «ишемического прекондиционирования» [4]. Вместо прежних представлений о гибели клеток многоклеточного организма как отрицательном по значимости явлении, сформировался новый взгляд, согласно которому гибель части клеток в пределах организма является закономерным и необходимым процессом и само существование многоклеточного организма подразумевает баланс жизни и смерти на уровне составляющих его клеточных популяций [5].

При острой почечной недостаточности (ОПН) ишемического, токсического или обструктивного генеза апоптоз развивается в клетках канальцев. В этих случаях имеет место и некроз клетки, и еще неизвестно, какой из этих двух инициированных механизмов гибели клеток является ведущим. При различных фазах ОПН скорость апоптоза неравномерна: он может персистировать, или замедляться. Апоптоз при ОПН также может развиваться как адекватный ответ на повреждение. В этих случаях это рассматривается как физиологический баланс контроля и сдерживания преувеличенной компенсаторной пролиферации [6].

При острой почечной недостаточности изменяется экспрессия и внеклеточных, и внутриклеточных факторов регуляции апоптоза [7].

Актуальность проблемы заключается в возможности коррекции этого процесса при различных заболеваниях, в том числе почечных.

Идентификация морфологических и биохимических маркеров апоптоза должна в перспективе способствовать более глубокому пониманию механизмов патогенеза заболеваний, улучшению дифференциальной диагностики и созданию принципиально новых направлений терапии.

Основной целью нашего исследования стало изучение лигандов опиатных рецепторов, как возможных модуляторов уровня апоптоза в почках на модели острой почечной недостаточности. Кроме этого, нас интересовал сигнальный путь, через который мог бы реализовываться проапоптотический и антиапоптотический эффекты опиоидов.

Цель исследования: установить уровень апоптоза и роль его модуляторов в развитии экспериментальной модели повреждения почки - острой почечной недостаточности.

Задачи исследования

1. Разработать модели стимулированного ренального апоптоза в условиях экспериментальной острой почечной недостаточности (ОПН) (преренальной-гемодинамической; ренальной-паренхиматозной) с биохимической верификацией патологического процесса.

2. Изучить степень развития апоптотических процессов количественно по ДНК-фрагментации в сопоставлении с морфологической детекцией при использованием ядерного красителя Хехст в почечной ткани в условиях развития экспериментальной ОПН.

3. Выяснить наличие экспрессии индуцибельной синтазы оксида азота по содержанию стабильных метаболитов оксида азота - нитрит- и нитрат-анионам в клетках почек при различных моделях ОПН.

4. Изучить активность сфингомиелинового метаболического пути в почках в сигналпередающих системах апоптоза при экспериментальных моделях ОПН.

5. Изучить 'Н-протонные механизмы клеточного объема по данным ЯМР-релаксации тканевой воды в почках в условиях ОПН и под действием модуляторов апоптоза.

6. Выявить биохимические механизмы модуляции апоптотических процессов в почках синтетическим лей-энкефалином — даларгином - при различных моделях ОПН.

7. Установить роль опиоидных рецепторов в регуляции К+лтф — каналов митохондрий в почках в условиях стимулированного апоптоза.

Основные положения, выносимые на защиту

1. Активация опиатных рецепторов вызывает различные эффекты на уровень апоптоза в почках: в физиологических условиях у ингактных животных — проапоптозный и антиапоптозный в условиях стимулированного апоптоза на экспериментальной модели ОПН.

2. Проапоптозный эффект опиоидов (даларгина) реализуется через р,-опиатные рецепторы и является МО-независимым, тогда как антиапоптозное действие опиоидов в условиях стимулированного апоптоза при ОПН является МО-зависимым процессом запускаемом через агопиатные рецепторы с участием АТФ-чувствительных митохондриальных К+-каналов.

3. Модуляторами опиатно-рецепторного сигнального пути апоптоза при экспериментальной ОПН является ангиотензиновая и простаноидная системы, сфингимиелин-сфингозиновый каскад и оксид азота, триггерным механизмом апоптоза которых, является перераспределение внутри- и внеклеточной фракции тканевой воды в почках.

Научная новизна работы

Разработан метод для анализа состояния системы оксида азота в тканях и биологических жидкостях по его конечным метаболитам — нитрит- и нитрат-аниоиам. Установлена активация метаболического пути сфингомиелина в клетках почек при экспериментальной ОПН. Выявлена роль оксидантного стресса в стимуляции апоптотических процессов в клетках почек в разных моделях ОПН.

Впервые обнаружена модуляционная способность даларгина, налоксона, каптоприла, нитроаминогуанидина, индометацина на программу клеточной гибели. Раскрыт антиапоптотический механизм действия даларгина через активацию К+ЛТФ - каналов митохондрий и активацию ЫО-синтазы в условиях развития ОПН.

Впервые получены ЯМР-характеристики почечной ткани в условиях стимулированного апоптоза и при модуляции программы клеточной гибели различными препаратами.

Практическая значимость работы

Вклад бифункционального характера действия оксида азота, развития оксидантного стресса и активации метаболитов сфингомиелина в стимулировании апоптотических процессов при экспериментальной ОПН позволит углубить знания о данном явлении на молекулярном уровне, установить роль программированной клеточной гибели в патогенезе почечной патологии. Модуляционные эффекты исследованных препаратов на процессы апоптоза могут быть полезными при фармакологических исследованиях, связанных с использованием препаратов в экспериментальной и клинической практике.

Изучение показателей ЯМР-релаксации протонов тканевой воды при различных моделях ОПН с позиции апоптоза, с одной стороны, позволит раскрыть ^-протонные механизмы клеточного объема, а с другой, подведет патогенетическую базу под диагностику степени апоптоза методом ЯМР-релаксометрии.

Понимание роли оксида азота в сигналпередающих системах апоптоза раскроет пути его фармакологической коррекции донаторами или блокаторами эндогенного оксида азота в клинической практике.

Личный вклад соискателя

Диссертационная работа является самостоятельным научным исследованием. Автором проведен патентно-информационный поиск, сделан обзор литературы с обоснованием актуальности темы и необходимости этого научно-практического исследования, отработаны методы исследования. Самостоятельно проведены экспериментальные и лабораторные исследования уровня апоптоза, его индукторов, супрессоров, показателей ЯМР-релаксации. Автор самостоятельно проанализировал полученные результаты, провел статистический анализ и интерпретацию полученных результатов, написал все разделы диссертации и сделал выводы

Апробация материалов диссертации

Результаты исследований, вошедшие в диссертацию, были доложены на Международной конференции «Патофизиология и современная медицина» (г.Москва, 2004г.), 15-й Европейской конференции молодых ученых (ФРГ, г. Берлин, 2004 г.), 5-ом Межнародном конгрессе студентов-медиков (Польша, г. Катовицы, 2000 г.), 4-ом Межнародном конгрессе студентов-медиков (Польша, г. Катовицы, 1998 г.), IX Конгрессе международного общества украинских врачей (Чикаго, 2002).

Публикации

По материалам диссертации опубликовано 29 научных работ.

Структура и объем диссертации

Диссертация состоит из введения, 7 глав, выводов, списка литературы. Изложена на 305 страницах, содержит 85 таблиц, иллюстрирована 11 рисунками. Список литературы включает 523 наименования.

Похожие диссертационные работы по специальности «Патологическая физиология», 14.03.03 шифр ВАК

Заключение диссертации по теме «Патологическая физиология», Белоус, Юрий Александрович

ВЫВОДЫ.

1. Триггерные механизмы апоптоза у интактных животных реализуются через и-опиатные рецепторы, на что указывает отсутствие изменения уровня фрагментированной ДНК под действием глибенкламида, блокирующее действие которого К+-АТФ - каналов реализуется через аропиатные рецепторы. При этом проапоптозное действие даларгина является МО-независимым и реализуется через циклооксигеназный путь метаболизма арахидоновой кислоты, активацию сфингозин-опосредованной сигнальной системы, что приводит к дегидратации клетки и активации апоптоза. Блокада АПФ в почках не оказывает влияния на проапоптотический эффект даларгина.

2. Выявленные биохимические и морфологические признаки активации апоптотических процессов и их регуляторов в почках при ишемической и «глицерольной» моделях острой почечной недостаточности носят универсальный патофизиологический характер, т.к. по всем изученным показателям достоверной разницы между экспериментальными моделями ОПН не было установлено. Отмечено увеличение деградации ДНК на 2-3 -и сутки развития ОПН при обеих моделях ОПН.

3. Ингибиторный анализ К+атф~ каналов в почках установил роль митоптоза в сигналпередающих системах апоптоза в моделях ОПН. Блокада К+лгф -каналов глибенкламидом способствовала повышению деградации ДНК в клетках почек, независимо от уровня оксида азота.

4. Протекторное (антиапоптозное) действие даларгина при ОПН, запускаемое через <тгопиатные рецепторы с участием АТФ-чувствительных митохондриальных К+-каналов является ГчГО-зависимым и сфингозин-опосредованным и обусловлено угнетением этих систем и клеточной гидратацией, на что указывают результаты показателей стабильных метаболитов оксида азота, сфингомиелина и сфингозина, ЯМР-показатели тканевой воды, данные в экспериментальных группах с применением блокаторов ЫО-синтазы и глибенкламида.

5. Антиапоптотическое действие даларгина, налоксона, нитроаминогуанидина и каптоприла при ОПН-стимулированном апоптозе направлено на инактивацию метаболитов сфингомиелинового пути. Реализация данного эффекта носит МО-зависимый характер. Тогда как на проапоптотический эффект индометацина в почках при экспериментальной ОПН блокада ¡N08 не влияла.

6. Циклооксигеназный путь метаболизма арахидоновой кислоты играет протекторную роль в регуляции апоптоза в клетках почек. Индометацин, и у интактных животных, и у животных с экспериментальной ОПН вызывал гибель клеток через апоптоз (повышение содержания фрагментированной ДНК и накопление сфингозина), что указывает на защитный эффект простагландинов. Проапоптотическое действие индометацина не опосредовано оксидом азота.

7. Таргетным механизмом сигнал-передающих систем модуляции апоптоза в почках являются нГ -протонные механизмы клеточного объема (установленные по данным ЯМР-релаксации протонов водорода тканевой воды), приводящие к дегидратации клетки в условиях стимулированного апоптоза и гидратации - при его угнетении.

8. Установленный различный характер и сигнальные механизмы действия стимуляции опиатных рецепторов на физиологический уровень апоптоза (у интактных животных - через ц-опиатные рецепторы) и индуцированный апоптоз (у животных с ОПН - через Сропиатные рецепторы) позволяет контролировать апоптоз фармакологической модуляцией опиатных рецепторов (активация или ингибирование) и управлять им в зависимости от его фонового уровня.

Заключение.

Сосредоточение значительных усилий исследователей на изучении апоптоза позволило в относительно короткий срок (с начала 90-х годов) осуществить прорыв в анализе его молекулярных механизмов. Особенно существенные успехи достигнуты в понимании структуры и функционирования РаБ-рецептора и связанных с ним молекул, факторов, контролирующих апоптоз (Вс1-2, Вах и т. д.), сериновых протеаз (каспаз). В то же время с полной определенностью не установлена природа эндонуклеаз, осуществляющих расщепление ДНК при апоптозе, и не выяснено, каким образом протеолиз, осуществляемый каспазами, приводит к активации этих эндонуклеаз.

Параллельно накапливаются сведения о месте апоптоза в развитии организма и деятельности его функциональных систем. Наконец, в последние годы началось широкомасштабное изучение места апоптоза и его нарушений в развитии патологических процессов. Показана его реальная роль в патогенезе нервных заболеваний, аутоиммунных, опухолевых процессов, почечной патологии и др. Эти направления исследований смыкаются с разработкой подходов к генотерапии заболеваний человека.

ГЛАВА II

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЙ

2.1. Серии эксперимента

В экспериментальной части работы были использованы белые крысы-самцы 16-18-ти недельного возраста, масса животных составляла т=250±30 мг. Животных содержали в стандартных условиях вивария, эксперимент над животными проводили в соответствии с Этическим кодексом Совета международных медицинских научных обществ по проведению эксперимента с использованием животных [231].

У животных формировали острую почечную недостаточность (ОПН) двумя моделями. 1 модель преренальная - по типу ишемия /реперфузия - за счет пережатия почечной ножки в течение 30 минут. Операцию проводили под тиопенталовым наркозом в дозе 10 мг/мл, в стерильных условиях. У контрольных животных проводили двусторонние надрезы кожи и мышц в области спины. 11 модель ренальная — «глицерольная» - путем двустороннего внутримышечного введения 50% раствора глицерола из расчета 10 мл на 1кг веса животного. Контрольным животным вводили соответствующий объем физиологического раствора.

Животных наблюдали в ранний период развития ОПН (олигурическая стадия): через 1 час после ишемии (контроль-2) и в течение 1, 2, 3-х суток (ОПН-1,ОПН-2,ОПН-3). Забой животных проводили методом декапитации под легким эфирным наркозом.

Введение модуляторов апоптоза проводили по следующей схеме. Даларгин (синтетический лей-энкефалин 0-А1а 2 ,Ьие 5,Аг§ 6 - энкефалин, ЗАО «БИОЛИК», г. Харьков) вводили внутрибрюшинно в дозе 100 мкг/кг массы животного за 20 минут до операции (до инъекции глицерола) и в течение 1-х, 2-х, 3-х суток развития ОПН, одноразово. Интактным животным даларгин и остальные препараты вводили аналогично в течение 1-х, 2-х, 3-х суток, одноразово. Инъекцию налоксона (антагонист даларгина, solution Naloxoni-M 0,4 мг в 1мл, ЗАО «БИОЛИК», г. Харьков) в дозе 0,5 мг/кг вводили внутрибрюшинно за 20 минут до формирования ОПН (до введения глицерола) и в течение периода наблюдения, одноразово. Ингибитор iNOS (индуцибельной синтазы оксида азота) - аминогуанидин нитрат (США «Sigma») животным вводили внутрибрюшинно в дозе 10 мг/кг. Инъекцию ингибитора осуществляли за 20 минут до развития ОПН и в течение первых трех суток ОПН, одноразово. Блокирование ангиотензин-превращающего фермента на фоне развития ОПН осуществляли путем предварительного введения каптоприла (0,025 г, г. Киев) в дозе 1,3 мг/кг. Препарат вводили внутрибрюшинно в течение 1-х, 2-х, 3-х суток, одноразово. Для блокады циклооксигеназного пути метаболизма арахидоновой кислоты использовали индометацин (25 мг, г. Киев) в дозе 5 мг/кг, который предварительно растворяли в спиртовом растворе. Селективное ингибирование К+ЛТФ — каналов вызывали инъекцией глибенкламида (г.Харьков) в дозе 0,3 мг/кг [232].

При параллельном введении модуляторов апоптоза препарат №1 вводили за 40 минут до формирования ОПН, а препарат №2 — за 20 минут. В течение 1-х, 2-х и 3-х суток развития ОПН инъекция препарата №2 проводилась через 20 минут после введения препарата №1, одноразово. Ингактных животных кололи по аналогичной схеме.

Методики, применяемые в исследованиях: №1- методика определения содержания фрагментированной ДНК в клетках почек; №2 — методика определения содержания стабильных метаболитов оксида азота в клетках почек, плазме, моче; №3 — методика определения активности супероксиддисмутазы в клетках почек; №4 — методика определения активности лактатдегидрогеназы в клетках почек; №5 - методика определения содержания сфингомиелина в клетках почек; №6 - методика определения содержания свободного сфингозина в клетках почек; №7 - определение протеолитической активности в клетках почек; №8 - методика определения активности гамма-глутамилтранспептидазы в сыворотке крови, определения клубочковой фильтрации по клиренсу креатинина, определения мочевины в сыворотке крови ; №9 - методика определения Б^-протонных механизмов апоптоза в почках по данным ЯМР-релаксометрии.

Список литературы диссертационного исследования доктор медицинских наук Белоус, Юрий Александрович, 2011 год

1. Daher E. F. Rhabdomyolysis and acute renal failure after strenuous exerciseand alcohol abuse: case report and literature review / Daher E. F., Silva J. // Sao Paulo Med. J. -2005. Vol. 123. - N 1. - P. 33-37.

2. Khan F.Y. Rhabdomyolysis: a review of the literature / Khan F.Y. // Neth. J.

3. Med. 2009. - Vol. 67. N 9. - P. 272-283.

4. Sever M. S. Rhabdomyolysis / Sever M. S. // Acta Clin. Belg. Suppl. -2007.1. N 2. P.375-379.

5. Haas C.E. Rhabdomyolysis and acute renal failure following an ethanol anddiphenhydramine overdose1 /Haas C.E., Magram Y., Mishra A.// Ann. Pharmacother. 2003. -Vol. 37.-N4.-P. 538-542.

6. Qiu L.L. Nontraumatic rhabdomyolysis with long-term alcohol intoxication /

7. Qiu L.L, Nalin P., Huffman Q. et al. . // J. Am. Board. Fam. Pract. 2004. -Vol. 17.-N 1. — P.54-58.

8. West H. Rhabdomyolysis associated with compartment syndrome resulting inacute renal failure / West H. // Eur. J. Emerg. Med. 2007. - Vol. 14. - N 6. -P. 368-370.

9. Kim Y.S. Glutamine attenuates tubular cell apoptosis in acute kidney injury viainhibition of the c-Jun N-terminal kinase phosphorylation of 14-3-3 / Kim Y.S., Jung M.H., Choi M.Y. et al. . // Crit. Care Med. 2009. - Vol. 37. - N 6.-P. 2033-2044.

10. Cohen J.J. Apoptosis // Imunol. Today .-1993.-V. 14.-P.126-130.

11. Majno G., Joris I. Apoptosis, oncosis, and necrosis: an overview of cell death//

12. Am. J. Pathol. -1995.-V. 146.-P. 3-15.

13. Winysard P.J., Nauta J., Lirenman D.S. Deregulation of cell survival in cystic and dysplastic renal development// Kidney International 1996.-V. 49, N 1.-P.135-46.

14. Grantham J.J. Polycystic kidney disease: huge kidneys, huge problems, huge progress// Transactions of the Am. Clin, and Climatological association.-1996.-V. 108.-P. 165-170.

15. Grantham J.J. The etiology, pathogenesis and treatment of autosomal dominant polycystic kidney disease: recent advanced// Amer. J. of Kidney Diseases.-1996.-V. 28,N 6.-P. 788-803.

16. Sessa A., Ghiggeri G.M., Turco A.E. Autosomal dominant polycystic kidney disease: clinical and genetic aspects// J. of Nephrology 1997.-V. 10, N6.-P. 295-310.

17. Woo D. Apoptosis and loss of renal tissue in polycystic kidney diseases// N.

18. Engl. J. Med. 1995.-V. 333,N l.-P. 56-57.

19. Harrison D.J. Cell death in the diseased glomerulus // Histopathology.- 1988. V. 12.-P. 679-683.

20. Lieberthal W., Levine S. Mechanisms of apoptosis and its potential role in renal tubular epithelial cell injur// Am.J.Physiol.-1996.-V. 271, N40.-P.F477-F488.

21. Lieberthal W., Koh J.S., Levine J.S. Necrosis and apoptosis in acute renal failure// Semin. Nephrol.-1998.-V. 18.-P. 505-518.

22. Hirschberg R, Ding H. Growth factors and acute renal failure// Semin Nephrol.-1998.-V. 18.-P. 191-207.

23. Kelly K.J, Molitoris B.A. Acute renal failure in the new millennium: Time to consider combination therapy// Semin Nephrol.-2000.-V. 20.-P. 4-19.

24. Liberthal W., Menza S., Levine J. Graded ATP depletion can cause necrosis or apoptosis of cultured mouse proximal tubular cells//Amer. J. Physiol. — 1998. — Vol. 274. — P. F315-F327.

25. Kaushal G., Sigh A., Shan S. Identification of gene of caspases in rat kidney and altered expression in ischemia-reperfusion injury//Amer. J. Physiol. — 1998. — Vol. 274. — P. F587-F595.

26. Bonventre J. Mechanisms of ischemic acute renal failure //Kidney Int. — 1993. — Vol. 43. —P. 1160-1178.

27. Aufricht Ch., Ardito Th., Thulin G. et al. Heat-shock protein 25 induction and redistribution during actin reorganization after renal ischemia//Amer. J. Physiol. — 1998. —Vol. 274. —P. F215-F222.

28. Rosen S., Epstein K, Breys M. Determinants of intrarenal oxygenation: factors in acute renal failure/ZRenal Fail. —1992. — Vol. 14. — P. 321-325.

29. Kontogiannis J., Bums K. Role of ATI angiotensin II receptors in renal ischemic injury//Amer. J. Physiol. — 1998. — Vol. 274. — P. F79-F90.

30. Thomas S., Andoh T., Pichler R., et al. Accelerated apoptosis characterizes cyclosporine-associated interstitial fibrosis// Kidney International. 1998.-V. 53.-P. 697-908.

31. Ueda N, Kanshal G.P, Shah S.V. Apoptotic mechanisms in acute renal failure// Am. J. Med.-2000.-V. 108.-P. 403-415.

32. Edelstein C.L, Yaqoob M.M, Schrier R.W. The role of the calcium-dependent enzymes nitric oxide synthase and calpain in hypoxia-induced proximal tubule injury//Renal Fail.-1996.-V. 18.-P. 501-511.

33. Edelstein C.L, Yaqoob M.M, Alkhunaizi A.A. et al. Modulation of hypoxia-induced calpain activity in rat renal proximal tubules// Kidney Int.-1996.-V. ■ 50.-P. 1150-1157.

34. Матышевская О.П. Биохимические аспекты вызванного радиацией апоптоза // Укр.биох.журн.-1998.-Т.70, №5.-С.15-28.

35. Epstein М. Calcium antagonists and renal protection// Arch. Intern. Med.-1992.-V.152.-P. 1573-1584.

36. Puschett J.B. Calcium antagonists and renal ischemia// In: Calcium Antagonists and the Kidney.- 1990.-P. 177-185.

37. Raff M., Barres В., Bume J., et al. Programmed cell death and the control of cell survival// Philos. Trans .R.Soc. Lond.-1994.-V. 345.-P. 265-268.

38. Rao L., White E. Bci-2 and the ICE family of apoptotic regulators: Making a connection// Curr. Opin. Genet. Dev.-1997.-V. 7.- P. 52-58.

39. Yoshioka K., Takemura T.,Muracami K. Expression of FAS ( APO-1) antigen and bcl-2 IN human glomerulonephritis // J.Am.Soc. Nephrol.-1995.-V.6.-P.678-684.

40. Yoshimura A., Inui K.,Sugenoya Y. et al. Apoptosis-preventing bcl-2 protein and its counter-active bax m RNA expression in glomeruli with human proliferative glomerulonephritis // J.Am.Soc. Nephrol.-1995.-V.6.-P.932-939.

41. Ortiz-Arduan A., Neilson E.G., Apoptotic cell death in renal disease// Nefrologia.-1994.-V.14.-P.391-407.

42. Chevalier R.L., Smith C.D., Krajewski S. et al. Renal apoptosis folloving unilateral ureteral obstruction is associated with suppression of bcl-2 // J.Am.Soc. Nephrol.- 1995.-V.6.-P.976-979.

43. Gobe G. Zhang X-J.,Desley A. et al. Relation ship between expression of bcl-2 genes and growth factors in ichemic acute renal failure in the rat// J.Am.Soc.Nefrol.-2000.-V. 11 .-P.454-467.

44. Hockenbery D., Oltvai Z., Yin X-M., et al. Bcl-2 functions in an antioxidant pathway to prevent apoptosis// Cell -1993.V.75.-P. 241 -251.

45. Korsmeyer S.J, Yin X-M., Oltvai Z., et al. Reactive oxygen species and the regulation of cell death by the bcl-2 gene family //Biochem. Biophys. Acta .1995.-V.1271.-P.63 -66.

46. Shimizu S., Eguchi Y., Kosaka H., et al. Prevention of hypoxia-induced cell death by bcl-2 and bcl-Xb//Nature 1995.- V.374.-P.811-813.

47. Gupta A., Sakhuia V., Gupta K., Chugh K. Intravascular hemolysis and acute renal failure following intermittent rifampin therapy//Int. L. Leprosy. — 1992.—Vol. 60,— P. 185-188.

48. Nath, K. A., G. Bella, G. M. Vercellotti, et al. Induction of heme oxygenase is a rapid, protective response in rhabdomyolysis in the rat// J. Clin. Invest.-1992.- V.1.-P.267-270.

49. Zager R. Myoglobin depletes renal adenine nucleotide pools in the presence and absence of shock//Kidney Int.-1994.-V. 39.-P. 111-119.

50. Liebertal W.,Nigam S.K. Experimental models of acute renal failure: imperfect but indispensable// Am. J. Physiol. Renal Physiology.-2000.-V.278.-P. Fl-F12.

51. Брюне Б., Сандау К., А фон Кнетен Апоптотическая гибель клеток и оксид азота: механизмы активации и антагонистические сигнальные пути// Биохимия.-1998.-Т.63,Вып 7.-С.966-975.

52. Nathan С. Nitric oxide as a secretory product of mammalian cells // FASEB J. 1992.- Vol.6.- P.3051-3064.

53. Nedospasov A. A. Competition Involving Biogenic NO // Biochemistry (Moscow). 1998.- Vol.63, №7.- p.744-781.

54. Lowenstein C.J., Dinerman J.L., Snyder S.H. Nitric oxide: a physiologic messengers // Ann.intern.Med.- 1994,- Vol.120.- P.227-237.

55. Малкоч A.B., Майданник В.Г., Курбанова Э.Г. Физиологическая роль оксида азота в организме. // Нефрология и диализ.- 2000.- №1-2.- С. 3239.

56. Реутов В. П., Сорокина Е. Г., Охотин В. Е., Косицын Н.С. Циклические превращения оксида азота в организме млекопитающих. М.: Наука, 1997.- 156С.

57. Hunley Т.Е., Iwasakt.S., Homma Т. Nitric oxide and endothelin in pathophysiological settings // Pediatr. Nephrol. ■— 1995 —- V. 9, №.2 — P. 235-244.

58. Nathan C., Xie Q.W. Nitric oxide synthases: role and controls // Cell.- 1994.-Vol.78.- P.915-918.

59. Alderton W.K., Cooper C.E., Knowles R.G. Nitric oxide synthases: structure, function and inhibition // Biochem. J.- 2001,- Vol.357.- P.593-615.

60. Nakaki T. Physiological and clinical significance of NO (nitric oxide) a review // Keio J. Med.- 1994.- Vol.43.- P.15-26.

61. Moncada S., Palmer R.M.J., Higgs E.A. Nitric oxide: physiology, pathophysiology and pharmacology // Pharmacol.Rev.- 1991.- Vol.43 .P. 109-142.

62. Moncada S., Higgs A. The L-arginine-nitric oxide pathway // N. Engl. J. Med.-1993.- Vol.329.- P.2002—2012.

63. Марков X.M. Окись азота и окись углерода новый класс сигнальных молекул // Успехи физиол. наук. - Т.27,№4.-С.30-43.

64. Ignarro J. Biosynthesis and metabolism of endothelium-derived nitric oxide // Ann.Rev.Pharmacol.Toxicol.- 2000.-V.30,N15.-P.535-560.

65. Garthwaite J. Neural Nitric Oxide Signalling // Trends Neurosci.-1995.-Vol. 18.-P. 51-56.

66. Moncada S., Higgs A. Mechanisms of disease: the L-arginine nitric oxide pathway // New Engl.J.Med.- 2000.- Vol.329.- P.2002-2012.

67. Wang Y., Marsden P.A. Nitric oxide synthases: biochemical and molecular regulation // Curr.Opin.Nephrol.Hypertens.- 1995.- Vol.4.- P. 12-22.

68. Thompson С. B. Apoptosis in the pathogenesis and treatment of disease // Science.- 1995.- Vol. 267, N 5203. P. 1456—1462.

69. Rand W.J., Li C.G. Nitric oxide as a neurotransmitter in peripheral nerves nature of transmitter and mechanism of transmission // Ann. Rev. Physiol. — 1995 —V. 57 — P. 659-682.

70. Зеленин К.Н. Оксид азота (II): Новые возможности давно известной молекулы // Соросовский Образовательный Журнал.-1997.-№ 10.-С. 105-110.

71. Messmer U.K., Lapertina E.G., Brune В. Nitric oxide-induced apoptosis in RAW 244.7 macrophages if antagonized by protein kinaze-C and protein kinaze-A -activating compounds// Мої. Pharmacol.-1995.-V.47.-P.757-765.

72. Данилович Ю. В. Взаимосвязь образования NO и Н2О2 и их роль в регуляции ионного гомеостаза клеток // Украинский биохимический журнал.- 2001.- № 3.- С. 5-20.

73. Бондаренко Г.І. Програмована смерть, апоптоз і некроз: загальні риси і відмінність (огляд літератури) // Перинатологія та педіатрія.- 2001.-№2,- С.45-47.

74. Ganhwatte J., Boulton С L. Nitric oxide signalling in the central nervous system //Ann. Rev. Physiol. —1995 —V. 57 — P. 683-706.

75. Реутов В.П. Цикл окиси азота в организме млекопитающих // Успехи биол. химии. 1995. Т. 35. С. 189-228.

76. Nussler А.К., Silvio М., Billiar T.R. et. al. Stimulation of the nitric oxide synthase pathway m human hepatocytes by cytokines and endotoxin //J. Exp. Med. —1992 —V. 176 — P. 261-264.

77. Малышев И.Ю., Манухина Е.Б. Стресс, адаптация и оксид азота // Биохимия,- 1998.-Т.63, Вып 7.-С.992-1015.

78. Pepper С.В., Shah A.M. Nitric oxide from laboratory to bedside // Spectrum Int. —2000.— V. 36,№ 2 — P. 20-23.

79. Li G. C. Heat shock proteins: role in thermotolerance, drug resistance, and relationship to DNA topoisomerases // Nat. Cancer. Inst. Monogr. -1999. -N 4.-P. 99—103.

80. Bachmann S., Mundel P. Nitric oxide in the kidney synthesis, localization, and function // Am. J. Kidney Dis. 1994 - V. 24 - P. 112-129.

81. Friedman A., Brewer T. Field L. et al. Nitric oxide from molecular biology to clinical nephrology // Pediatr. Nephrol. — 1998 . V. 12, № 6 — P. 504511.

82. Solhaug M.J., Ballevre L.D., Guignard J.P. et.al. Nitric oxide in the developing kidney // Pediatr. Nephrol. — 1996 —V. 10 № 4 P. 529-539.

83. Sigmon D.H., Beierwaltes W.H. Degree of renal anery stenosis alters nitric oxide regulation of renal hemodynamics // J. Am. Soc. Nephrol. —1994 —V. 5 —P. 1369-1377.

84. Stoos B.A., Carretero O.A., Garvin J.L. Endothelial-derived nitric oxide sodium transport by affecting apical membrane channels in cultured collecting duct cells // Am. Soc. Nephrol. — 1994. —V. 4 — P. 1855-1860.

85. Baylis C., Bloch J. Nitric oxide in renal physiology and pathophysiology// Nephrol Dial Transplant.-1996.-V.11.-C.55-57.

86. Pfeilschifter J. et al. Nitric oxide: an inflammatory mediator of glomerular mesangial cells// Nephron.-1993.-Vol.64,N4.-P.518-525.

87. Kobzik L., Reid M.B., Bredt D.S., Stamler J.S. Nitric oxide in skeletal muscle //Nature. — 1994 .-V. 372.—P. 546-549.

88. Forstermann U., Class E.I., Pollock J.S. et.al. Nitric oxide synthase isozymes, characterization, purification, molecular cloning, and function // Hypertension—1994.—V. 23,— P. 1121-1131.

89. Busse R., Mulsch A. Induction of nitric oxide synthase by cytokines in vascular smooth muscle cells // FEBS Lett. 1990 - V.275. - P. 87-90.

90. Andreoli S. The dark side of nitric oxide: mediator of cell injury// Pediatr. Nephrol.-1995.-V. 9.-P. 779-782.

91. Noris M. et al. Increased nitric oxide formation in reccurent thrombotic microangiopathies: a possible mediator of microvascular injury// Am.J.Kidney Dis.-1996.- Vol.27,№6.-P.790-796.

92. Кучеренко А.Г., Марков X.M., Маткеримов Д.А., Сергеева Г.В. Роль оксида азота в патогенезе хронического гломерулонефрита//Сб. материалов II съезда нефрологов. Россия-1999.- С.141-142.

93. Паунова С.С., Кучеренко А.Г., Марков Х.М. и др. Патогенетическая роль тромбоцитарного оксида азота в формировании нефропатий у детей//Нефрология и диализ.-2000.-Т.2, №1-2.-С.48-51.

94. Goligorsky M.S.,Brodsky S.V.,Noiri Е. Nitric oxide in acute renal failurerNOS versus NOS // Kidney Int.-2002.-V.61,N3.-P.855-861.

95. Wang W., Jittikanont S., Falk S.A. et al. Interaction among nitric oxide reactive oxygen species and antioxidants during endotoxemia-related acute renal failure// Am.J.Physiol.Renal Physiol.-2003.-V.284.-P.F532-F537.

96. Фильченков A.A., Стойка P.C. Апоптоз и рак. —К.: Морион, 1999. —184 С.

97. Temlett J.A. Parkinson's disease: biology and aetiology // Curr. Opin. Neurol. —1996. —V. 9. —P. 303-307.

98. Bishopric NH, Andreka P, Slepak T, Webster KA. Molecular mechanisms of apoptosis in the cardiac myocyte // Curr. Opin. Pharmacol. —2001. —V. 1. —P. 141-150.

99. Yaoita H., Ogawa K., Maehara K., Maruyama Y. Apoptosis in relevant clinical situations: contribution of apoptosis in myocardial infarction // Cardiovasc. Res. —2000. —V. 45. —P. 630-641.

100. Yoshikawa M., Toyohara M., Ueda S. et al. Glycyrrhizin inhibits TNF-induced, but not Fas-mediated, apoptosis in the human hepatoblastoma line HepG2 // Biol. Pharm. Bull. —1999. —V. 22. —P. 951-955.

101. Chetritt J., David A., Guillot C. et al. Protective effect of an apoptosis inhibitor in a new model of hepatitis induced by interleukin-4 in the rat // Gastroenterol. Clin. Biol. —1999. —V. 23. —P. 1021-1027.

102. Miyataka M, Rich KA, Ingram M, Yamamoto T, Bing RJ.Nitric oxide, antiinflammatory drugs on renal prostaglandins and cyclooxygenase-2 // Hypertension 2002. —139(3). —P. 785-789.

103. Breyer MD, Hao C, Qi Z. Cyclooxygenase-2 selective inhibitors and the kidney // Curr. Opin. Crit. Care. —2001. —V.7, N6. —P. 393-400.

104. Jerkic M, Vojvodic S, Lopez-Novoa JM. The mechanism of increased renal susceptibility to toxic substances in the elderly. Part I. The role of increased vasoconstriction // Int. Urol. Nephrol. —2001. —V.32, N4. —P. 539-547.

105. Venturini CM, Isakson P, Needleman P Non-steroidal anti-inflammatory drug-induced renal failure: a brief review of the role of cyclo-oxygenase isoforms // Curr Opin Nephrol. Hypertens. —1998. —V.7, N1.- P. 79-82.

106. Whelton A. Nephrotoxicity of nonsteroidal anti-inflammatory drugs: physiologic foundations and clinical implications // Am. J. Med. —1999. — V.31, N 106(5B). —P. 13-24.

107. Broe M.E. Renal Injury Due To Environmental Toxins, Drugs, and Contrast Agents. Chapter 11./ Schrier R.W. Atlas of diseases of the kidney. —1999.-P. 1-16.

108. Andreoli S.P., McAteer J.A. Reactive oxygen molecule-mediated injury in endptelial and renal epitelial cells in vitro // Kidney Int. —1990 .—V.38, N5 —P. 785-794.

109. Шестакова М.В. Ингибиторы ангиотензин-превращающего фермента и патология почек: непревзойденный нефропротекторный эффект // Ж. Терапевт.архив.-2002.-Т.4, №3.-С.51-57.

110. WeidekammC., Hauser P.,Hansman С. et.al. Effects of ATI and AT11 receptor blocade on angiotensin 11 induced apoptosis of human renal proximal tubular epithelial cells // Klin.Wochen.-2002.-V.l 14, N15-16.-P. 725-729.

111. Bonnet F., Cao Z. Apoptosis and angiotensin 11: yet another renal regulatory system//Exp. Nephrol.-2001 .-V.9, N 5.-P.295-300.

112. Fillipatos G.,Uhal B.D. Blocade of apoptosis by ACE inhibitors and angiotensin receptor antagonists // Curr.Pharm.Des.-2003.-V.9,N9.-P.707-714.

113. Реброва Т.Ю. , Маслов JI.H., Лишманов А.Ю. и др. Стимуляция ji- и 5-опиатных рецепторов и1 устойчивость изолированного сердца к окислительному стрессу: роль NO-синтазы// Биохимия.-2001 .-Т.66, Вып.4.-С.520-528.

114. Александрова В.А., Рычкова С.В. Даларгин- фармакологические и клинические аспекты // Ж.Педиатрия.-1993 .-№3 .-С. 101 -104.

115. Васильев С.В. Механизм кардиопротекторного действия даларгина в неотложной анестезиологии у больных с сопутствующими сердечными заболеваниями: Дис.канд.мед.наук.- Новокузнецк,!993.-109С.

116. Михайлова С.Д., Пшенникова М.Г., Белкина Л.М. и др. Механизм действия даларгина при экспериментальной ишемии миокарда // Бюллет. эксперим. биологии. 1992. - 114,- № 10.- С. 345 - 347.

117. Пашутин С.Б. Ограничение гемодинамических нарушений 1 при острой гипоксии и реокстгенации in situ с помощью синтетического пептидного биорегулятора даларгина // Бюлл. Эксперим.биол.-1991.-Т.112, №11.-С.505-507.

118. Куковська І .Л. Вплив даларгіиу на функціональний стан нирок у щурів за умов водного навантаження// Буков. Мед.вісник.-1998.-Т.1-2.-С.68-72.

119. Маслов Л.Н., Лишманов Ю.Б. К механизму антиаритмического действия даларгина при экспериментальной ишемии миокарда // Экспер. и клин. фармакол.-1992.-Т.55,№2.-С. 25-28.

120. Buttke Т.М., Sadstrom P.A. Oxidative stress as a mediator of apoptosis // Immunol. Today. —1994. —V.15. —P. 7—14.

121. Forrest V.J., Kang Y.H. Mc, Clain D.E. et al. Oxidative stress-induced apoptosis prevented by trolox// Free Radic.Biol.Med.-1994.-V.16, N.6.-P.675-684.

122. Bono D.P., Yang W.D. Exprosure to loul concentrations of hydrogen peroxide cayses delayed endotnelial cell death and inhibits proliferation of surviving cells // Atherosclerosis. —1995. —V.l 14. —P. 235—240.

123. Lin K.T., Xue J.Y., Sun F.F. Reactive oxygen species participate in peroxynitrite —induced apoptosis in HL—60 cells // Biochem. and Biophys. Res. Communs. —1997. —V.230. —P. 115—121.

124. Carmody R.J., Cotter T.G. Signalling apoptosis a radical approach // Redox Rep. —2001. —V.6. —P. 77—90.

125. Girotti A.W. Lipid hydroperoxide generation, turnover and effector action in biological system // J. Lipid. Res. —1998. —V.39. —P. 1529—1542.

126. Stoian I., Oros A., Moldoveanu E. Apoptosis and free radicals // Biochem. and Мої. Med. —1996. —V.59. —P. 93—97.

127. Лю Б.Н. Кислородно-перекисная концепция апоптоза и возможные варианты его механизма // Усп. совр. биологии. —2001. —Т. 121, №5. —С. 488—501.

128. Safa О., Hensley К., Smirnov M.D. Lipid oxidation enhances the function of activated proteinkinaseC // J. Biol. Chem. —2001. —N216. —P. 1829— 1836.

129. Kim В., Han M., Chung A.S. Effects of reactive oxygen species on proliferation of Chinese hamster lung fibroblast (V 79) cells // Free Radic. Biol. Med. —2001. —V.30. —P. 686—698.

130. Sunderson M., Yu Z.X., Ferrans V.J. Requirement for generation of H О for platelet-derived growth factor signal transduction // Science. —1995. — V.270. —P. 296—299.

131. Вас Y. S., Kang S.W., Seo M.S. Epidermal growth factor (EGF)-induced generation of hydrogen // J. Bid. Chem. —1997. —V.272. —P. 217—221.

132. Thannical V.J., Fanburg B.L. Activation of an H О -generating NADH oxidase in human fibroblast by transforting growth factor —beta 1 // J. Biol. Chem. —1995. —V.270, №51. —P. 30334—30338.

133. Lo Y.Y., Cruz T.F. Involvement of reactive oxygen species in cytokine and growth factor induction of C-fos expression of chondrocytes // J. Biol. Chem. —1995. —V.270, №2. —P. 11727—11730.

134. Kang S.W., Shae H.Z., Seo M.S. Mammalian peroxiredoxin-isoforms can reduce hydrogen peroxide generated in response to growth factors and tumor necrosis factor-alpha//J. Biol. Chem. —1998. —V.273. —P. 6297—6302.

135. Rothstein J.D., Bristol L.A., Hosier B. Chronic inhibition of superoxide dismutase produces apoptotic death of spinal nevrons // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. —1994. —V.91, N 6. —P. 4155-4159.

136. Troy C.M., Shelansky M.L. Down-regulation of copper/zinc superoxide dismutase causes apoptotic death in PC 12 neuronal cells // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. —1994. —№14. —P. 6384—6387.

137. Suzuki Y.I., Forman H.J., Sevanian A. Oxidants as stimulators of signal transduction 11 Free Radic. Biol. Med. —1997. —N22. —P. 269—285.

138. Roveri A., Coassin M., Maiorino M. Effect of hydrogen peroxide on calcium homeostasis in smooth muscle cells // Arch. Biochem. Biophys. —1992. — V.297. —P. 265—270.

139. Maki A., Berezesky I.K., Fargnoli J. Role of Ca . in induction of c-fos, c-jin, and c-misc m RNA in the rat PTF after oxidative stress // FASEB J. —1992. —V.6.—P. 919—924.

140. Reeves J.P., Bailey C.A., Hale C.C. Redox modification of sodium-calcium exchange activity in cardiac sarcolemmal vesicles // J. Biol. Chem. —1986. —V.261, №11. —P. 4948—4955.

141. Richter C., Free B. Ca release from mitochondria induced by prooxidants // Free Radic. Biol. Med. —1988. —V.4. —P. 365—375.

142. Gopalakrishna R., Jaken S. Protein kinase C signaling and oxidative stress // Free Radic. Biol. Med. —2000. —V.28. —P. 1349—1361.

143. Rincon V., Flavell R.A., Davis R.A. The JNK and P 38 MAP kinase signaling pathways in cell-mediated immune responses // Free Radic. Biol. Med.—2000.—V.28.—P. 1328—1337.

144. Gorman A., Mc Govan A., Cotter T.G. Role of peroxide and superoxide amion during tumour cell apoptosis // Febsletts. —1997.-V. 404. —P. 27— 34. Kehrer J.P. Cause-effect of oxidative stress and apoptosis // Teratology. —2000. —V.62. —P. 235—246.

145. Fulda S., Susin S.A. Kroemer G. Molecular aspects of apoptosis induced by anticancer drugs in neuroblastoma cells // Cancer Res. —1998. —V.58. —P. 4453—4460

146. Yamauchi N., Kuriyama H., Watanabe H. Intracellulare hydroxide radical production induced by recombinant human tumor necrosis factor and its implication in the killing of tumor cells in vitro // Cancer Res. —1989. — V.49. —P. 1671—1675.

147. Kohno Т., Yamada Y., Hata T. Relation of oxidative stress and glutatione to CD 95 (FAS/APO-l)-mediated apoptosis of adult T cell leukemia cells // J. Immunol. —1996. —V.156, №12. —P. 4722—4728.

148. Estevez A.G., Spear N., Mannuel S.M. Nitric oxide and superoxide contribute to motor neuron apoptosis induced by trophic factor deprivation // J. Neurosci. —1998. —V.18. —P. 923—931.

149. Xie Y.W., Wolin M.A. Role of nitric oxide and its interaction with superoxide in the suppression of cardiac muscle mitochondrial resperation. Involvement in response to hypoxia/reoxygenation // Circulation. —1996. — V.94. —P. 2580—2586.

150. Maulik N., Yoshida Т., Das D.K., Oxidative stress developed during the reperfusion of ischemic myocardium induces apoptosis // Free Radic. Biol. Med. —1998. —V.24. —P. 869—875.

151. Залесский B.H. Гавриленко Т.Н. Фильченков A.A. Апоптоз при ишемии — реперфузии миокарда // Врач. дело. —2002. —№1. —С. 8—15.

152. Zoratti М., Szabo I. The mitochondrial permeability transition // Biochim. Biophys. Acta. —1995. —V.1241, №2. —P. 139—176.

153. Скулачев В.П. Феноптоз: запрограммированная смерть организма // Биохимия. —1999. —Т. 64, №12. —С. 1679—1688.

154. Radi R., Beckman J.S., Bush К.М. Peroxynitrite-induced membrane lipid peroxidation: the cytotoxic potential of superoxide and nitric oxide // Arch. Biochem. Biophys. —1991. —V.288, №2. —P. 481—487.

155. O'Connor M., Salzmann A.L., Szabo C. Role of peroxynitrite in the protein oxidation and apoptotic DNA fragmentation in vascular smooth muscle cells stimulated with bacterial interferon-gamma // Shock. —1997. —V.8. —P. 439—446.

156. Loweth A.C., Williams G.T., Scarpello J.H. Evidence for the involvement of GMP and protein kinase G in nitric oxide-induced apoptosis in the pancreatic B-cell line, HIT-T15 // Febs Letts. —1997. —V.400. —P. 285—288.

157. Meier В., Radeke H.H., Selle S. Human fibroblasts release reactive oxygen species in response to interleukin-1 or tumor necrosis factor-alpha // Biochem. J. —1989. —V.263, №2. —P. 539—545.

158. Um H.D., Orenstein J.M., Wahl S.M. Fas mediated apoptosis in human monocytes by a reactive oxygen intermediate dependent pathway // J. Immunol. —1996. —V.l 56, №9. —P. 3469—3477.

159. Larriclc J.M., Wryght S.C. Cytotoxic mechanism of tumor necrosis factor-alpha // FASEB. J. —1990. —V.4. —P. 3215—3223.

160. Зенков H.K., Менщикова Е.Б. Окислительная модификация липопротеинов низкой плотности // Усп. совр. биологии. —1996. -Т. 116, Вып. 6. —С. 799—748.

161. Стойка Р.С., Фильченков А.А., Залесский В.Н. ТФР-бета1: проатерогенный или антиатерогенный цитокин? // Цитокины и воспаления. —2002. —Т. 1, №1. —С. 14—19.

162. Hegyi L., Skepper J.N., Сагу N.R. Foam cell apoptosis and the development of the lipid core of human atherosclerosis // J. Pathol. —1996. —V.l 80. —P. 423—429.

163. Bjorkerud B. Contrary effects of lighting and storgly oxidized LDL with potent promotion of growth versus apoptosis on arterial smooth muscle cells // Arterioscl. Thrombosis and Vase. Biol. —1996. —V.l6. —P. 416^124.

164. Jovinge S., Crisby M., Thyberg J. DNA fragmentation and ultrastructural changes of degenerating cells in atherosclerotic lesions // Arterioscl. Thrombosis and Vase. Biol. —1997. -V.l7. —P. 2225—2231.

165. Papassotiroponlos A., Ludwig M. Induction of apoptosis and secondary necrosis in ganglion cell cultures by oxidized low density lipoprotein // Neurosci Lett. —1996. —V.209. —P. 33—36.

166. Strick A.T., Hogg N., Thomas J.P. Nitric oxide donor compounds inhibit the toxicity of oxidized low-density lipoprotein to endothelian cells // FEBS Lett. —1995. —V.361. —P. 291—294.

167. Zalessky V.N., Bass T. Yu., Egorova G.D. Argon laser photodynamic therapy of solid Erlich carcinoma sensitized with of some porhyrin compounds // Lasers in Med. Sci. —1989. —V.4. —P. 265—268.

168. Dougherty T.J., Marcus S.L. Photodymic therapy // Europ. J. Cancer. — 1992.—V.28.—P. 1734—1792.

169. Jacobs L.S., Kester M. Sphingolipids as mediators of effects of platelet-derived growth factor in vascular smooth muscle cells // Amer.J.PhysioL-1995.-V.265, N3.-P. C7340-C744.

170. Divecha N., Irvine R.F. Phospholipid signaling // Cell.-1995.-V.80, N2.-P.269-278.

171. Kim M.Y., Linardie C., Hannun Y.A. Identification of sphingomielin turnover as an effector mechanism for the action of tumor necrosis factor alpha and interferon // J.Biol. Chem.-1991.-V.266, N1.-P.484-489.

172. Haimovitz-Fridman A., Kan C.C., ehleiter D. et al. Jonizing radiation acts on cellular membranes to generate ceramide and initiate apoptosis // J.Exp.Med.-1994.-V.180.- P.525-534.

173. Mathias S., Dressier K.A., Kolesnik R.N. Characterization of ceramid-activated proteinkinas: stimulation by tumor necrosis factor alha// Proc.Nat.Acad.Sci USA.-1991.- V.88, N22.-P. 10009-10031.

174. Davis R.J., Girones N., Faucher M. Two alternative mechanisms control the interconversion of functional states of the epidermal growth factor receptor// J. Biol. Chem.-1988.-V.263., N11.-P.5373-5379.

175. Zhang H., Buckley N.E., Gibson K. et al. Sphingosine stimulates cellular proliferation via a protein kinas C -independent pathway // J. Biol. Chem.-1990.-Y.265, N l.-P.76-81.

176. Prinetti A., Riboni L., Bassi R. et al. Role of ceramide in differentiation of murine and human neuroblastoma cell lines // Ital. J. Biochem. -1995.-V.44, N5.-P. 293A-294A.

177. Jayadev S., Liu B., Bielawska A.E. Role for ceramide in cell cycle arrest // J.Biol.Chem.-1995.-V.270, N5.-P. 2047-2052.

178. Hannum Y.A., Obeid L.M. Ceramide: an intra cellular signal for apoptosis // Trends Biochem Sci.-1995.-V.20, N2.-P.73-77.

179. Ji L., Zhang G., Uematsu S. et al. Induction of apoptotic DNA-eragmentation and cell death by natural ceramide // FEBS Lett.- 1995.-V.358, N2.-P.211-214.

180. Kolesnik R.N. Sphingomielinase action inhibits phorbol ester-induced differentiation of hnman pomyelocytic leukemic (HL-60) cells// J. Biol.Chem.-1989.-V.264, N13.-P.7617-7623.

181. Kolesnik R.N., Haimovitz-Freidman A., Fuks Z. The sphingomyelin signal transduction pathway mediates apoptosis for tumor necrosis factor,Fas and ionizing radiation// Biochem. Cell Biol. -1994.-V.72, N 4.-P.471 -474.

182. Alessenko A.V. Functions of Sphingosine in Cell Proliferation and Death // Biochemistry (Moscow). 1998.- Vol.63, №1.- P.62-75.

183. Merrill A.H.Jr, Jones D.D An update of the enzymology and regulation of sphingomyelin metabolism// Biochim. Biophys. Acta.- 1990.-V.1044.-P.1-12.

184. Yamaguchi Y, Sasagasako N, Goto I, Kobayashi T: The synthetic pathway for glucosylsphingosine in cultured fibroblasts// J. Biochem. (Tokyo).- 1994.-V. 116.-704-710.

185. Radin N.S. Biosynthesis of the sphingoid bases: A provocation// J.Lipid Res.-1984.-V.25.-P. 1536-1540.

186. Zhang H, Desai NN, Olivera A, et al. Sphingosine-1-phosphate, a novel lipid, involved in cellular proliferation//!. Biol. Chem.- 1990.-V.265.-P.76-81.

187. Holleran W.M. Lipid modulators of epidermal proliferation and differentiation // Adv. Lipid. Res.- 1991.- Vol.24.- P. 119-139.

188. Jaattela M., Benedict M., Tewari M., et al. Bcl-x and Bcl-2 inhibit TNT and Fas-induced apoptosis and activation of phospholipase A2 in breast carcinoma cells // Oncogene.- 1995.- Vol.10.- P.2297-2305.

189. Hannun YA, Bell RM: Regulation of protein kinase C by sphingosine and lysosphingolipids// Clin. Chim. Acta.- 1989.-V.185.-P.333-345.

190. Wilson E, Wang E, Mullins RE,et al. Modulation of the free sphingosine levels in human neutrophils by phorbol esters and other factors// J. Biol. Chem.- 1988.-V.263.-P.9304-9309.

191. Mullmann T.J., Siegel M.I., Egan R.W. et al. Sphingosine inhibits phosphatidate phosphohydrolase in human neutrophils by a protein kinase C-independent mechanism // J. Biol. Chem.- 1991.- Vol.266.- P.2013-2016.

192. Oishi K, Zheng B, Kuo JF: Inhibition of Na,K-ATPase and sodium pump by protein kinase C regulators sphingosine, lysophosphatidylcholine, and oleic acid// J. Biol. Chem.- 1990.-V.265.-P.70-75.

193. Hannun Y.A., Loomis C.R., Merrill A.H. et al. Sphingosine inhibition of protein kinase C activity and of phorbol dibutyrate binding in vitro and in human platelets//J. Biol. Chem.- 1986.-V.261.- P. 12604-12609.

194. Hannun Y.A., Obeid L.M., Wolff R.A. The novel second messenger ceramide: Identification, mechanism of action, and cellular activity// Adv. Lipid. Res.-1993.-V.25.-P. 43-64.

195. Alessenko A.V., Boikov P.Y., Fillipova G.N., et al. Mechanisms of cycloheximide-induced apoptosis in liver cells// FEBS Letters .-1997.-V.416.-P.113-116.

196. Kim H.S., Lee I.H., Jeon Y.J., et al. Sphingosine blocks both membrane fusion and calmodulin-dependent phosphorylation of the 100- Da protein of chick embryonic myoblasts// Exp. Cell. Res .-1993.-V.205.-P.408-411.

197. Arnold RS, Newton AC: Inhibition of the insulin receptor tyrosine kinase by sphingosine. Biochemistry 1991;30:7747-7754.

198. Perry D.K., Hannum Y.A. The role of ceramid in cell signaling// J. Biochim. et Biophis. Ac.-1998.-V.1436.-P. 233-243.

199. Derijard В., Hibi M., Wu I.H., et al. A protein kinase stimulated by UV light , and Ha-Ras that binds and phosphorylates the c-Jun activation domain//

200. Cell.- 1994.-V.76.-P. 1025-1037.

201. Faucher M., Girones N., Hannun Y.A., et al. Regulation of the epidermal , growth factor receptor phosphorylation state by sphingosine in A431 human epidermoid carcinoma cells//J. Biol. Chem.- 1988.-V.263.-P.5319-5327.

202. Abe A., Radin N.S., Shayman J.A., et al. Structural and stereochemical studies of potent inhibitors of glucosylceramide synthase and tumor cell growth// J. Lipid. Res- 1995.-V.36.-P. 611-621.

203. Алесенко A.B. Функциональная роль сфингозина в индуцированном апоптозе//Ж.Биохимия.-1997.- Т.62, вып.4,- С.61-75.

204. Cuvillier О., Edsall L., Spiegel S. Involvement of Sphingosine in Mitochondria-dependent Fas-induced Apoptosis of Type II Jurkat T Cells // J. Biol. Chem. 2000.- Vol.275, №21.- P.15691-15700.

205. Spiegel S., Cuvillier O., Edsall L., Kohama Т., Menzeleev R. Roles of Sphingosine-1-phosphate in Cell Growth, Differentiation, and Death // Biokhimiya.- 1998.- Vol.63, №1.- P.83-94.

206. Kolesnick R., Kronke M. Regulation of ceramide production and apoptosis // Annu. Rev. Physiol.- 1998,- V. 60.- P. 643-665.

207. Obeid L.M., Linardic C.M., Karolak L.A. Programmed cell death induced by ceramide // Science 1993.- V. 259.- P. 1769-1771.

208. Spiegel S., Olivera A., Carlson R.O. The role of sphingosine in cell growth regulation and transmembrane signaling // Adv. Lipid Res.- 1993.- №25.-P.105-129.

209. Igarashi Y., Kitamura K., Toyokuni T., et al. A specific enhancing effect of N,N-dimethylsphingosine on epidermal growth factor receptor autophosphorylation //J. Biol. Chem.- 1990.- Vol.265.- P.5385-5389.

210. Sakane F., Yamada K., Kanoh H. Different effects of sphingosine, R59022 and anionic amphophiles on two diacylglycerol kinase isozymes purified from porcine thymus cytosol // FEBS Lett.- 1989.- Vol.255.- P.409-413.

211. Kolesnick R. N., Clegg S. 1,2-Diacylglycerol, but not phorbol esters, activate a potential inhibitory pathway for protein kinase C in GH 43 0 pituitary cells //J. Biol. Chem. 1988. Vol. 263, N 14. P. 6534—6537.

212. Chen M. Supression of Bcl-2 messenger RNA production may mediate apoptosis after ionizing radiation, tumor necrosis factor alpha, and ceramide // Cancer Res. 1995. Vol.55, N5. P. 991—994.

213. Schroeder J.J., Crane H.M., Xia J., Liotta D.C., Men-ill A.H. Disruption of sphingolipid metabolism and stimulation of DNA synthesis by fumonisin B1 // J. Biol. Chem.- 1994.- №269.- P.3475-3481.

214. AlessenkoA.V., Solov'ev A.S., Terent'ev A.A.,et al. The role of sphingomyelin Cycle products in the development of apoptosis, induced through Fas receptors and tumor necrosis factor a // J.Biochemistry.-1997.-V.62,N 2.-P.143-154.

215. Алесенко А.В., Пантаз Э.А., Пушкарева М.Ю. и др. Изменение уровня эндогенного сфингозина в клетках регенерирующей печени крыс // Биохимия.-1993 .-Т.58,№3 .-С.461 -470.

216. Levade Т., Jaffrezou J.P. Signalling sphingomyelinases: which, where, how and why? // Biochim. Biophys. Acta 1999.- V. 1438.- P. 1-17.

217. Цаликова Ф.Д. Апоптоз в патогенезе нефропатий // Нефрология и диализ.- 1999.- №2-3.- С.24-28.

218. Мойсеєнко В. О. Апоптоз і захворювання нирок // Актуальні проблеми нефрології.- 2001.- Вип.5.- С.65-71.

219. Edelstein C.L., Ling Н., Schrier R.W. The nature of renal cell injury. //Kidney Int.-1997.-voL51 .-N 5.-P. 1341-1351.

220. Healy A., Dempsey M., Lally C., Ryan M.P. Apoptosis and necrosis: Mechanisms of cell death induced by Cyclospoprine A in a renal proximal tubular cell line//Kidney International.- 1998.-№54.- 1955-1966.

221. Zager R.A., Iwata M., Conrad D.S., et al. Altered ceramide and sphingosine expression during the induction phase of ischemic acute renal failure // Kidney Int.- 1997.- Vol.52, №1.- P.60-70.

222. Zager R.A., Fuerstenbeig S.M., Baehr P.H. et al. An evaluation of antioxidant efTects on recovery from postischemic acute renal failure. //J.Am.Soc.Nephrol.-1994.-Vol.4.-N 8-P. 1588-1597.

223. Iwata M., Prington I.H., Zager R.A. Sphingosine: A mediator of acute renal tubular injury and subsequent cytoresistance// Proc.Natl.Acad.Set.USA.-1995.-V.92, №4. -P.8970-8974.

224. Гинаури В. С. , Долгов В. В. , Павлова Т. Н. Этические требования к работе с экспериментальными животными. М.: Медицина, 1988.-145С.

225. Wild K.D., Vanderah Т., Mosberg H.I., et al. Opioid 5-Dreceptor subtypes are assiated with different potassium channels// Eur. J. Pharmacol.- 1991.-V. 193.-P. 135-136.

226. Chromy V., Fischer J.//Cull Chem.- 1977.-V.23.-P. 754

227. Nielsen L.G. // Am J. Med.Technol.- 1987.-V.44.-P. 279-285

228. Wennmalm A., Benthin G. , Edlund A. et al. Metabolism and excretion of nitric oxide in humans : an experimental and clinical study // Cirs. Res.-1993.- №73.- P.l 112-1113.

229. Moshage H., Кок В., Huizenga J.R. Nitrite and nitrate determinations in plasma : a critical evaluation // Clin. Chem.- 1995.- Vol.41P. 892-896.

230. Moshage H. Nitric oxide determinations: much ado about NO thing? // Clin. Chem.- 1997.- Vol.43.- P.553-556.

231. Green L.C., Wagner D.A., Glogowski J. et al. Analysis of nitrate, nitrite and (15N ) nitrate in biological fluids // J. Anal. Biochem.- 1982.- Vol. 126.-P.131-138.

232. Орлова E.A., Комаревцева И.А., Комаревцев B.H."Cnoci6 визначення BMicTy окису азота в тканиш та бюлогтчних рщинах" .- Заявка №2002032337 , МКВ А 61 5/02 05 , приоритет от 10.10.2002р.

233. Прохорова М.И. Методы биохимических исследований (липидный и энергетический обмен).- JL: Изд-во Ленингр. Ун-та, 1982.- С.94-95.

234. Lauter С .J., Trams C.G. A spectrophotometric determination of Sphingosine //J. Lipid Res.-1962.-V.3,N1.-P. 136-138.

235. Pykett J. L. NMR imaging in medicine // Sci. Amer. 1982.- Vol.246, №5.-P.78-88.

236. Cox S.J., Styles P. Towards biochemical imaging // J. Magn. Reson. 1980.-Vol.40.- P.209 -212.

237. Hansen G., Crooks L.S., Davis P., et al. In vivo imaging of rat anatomy with nuclear magnetic resonance // Radiology. 1980.- Vol.136.- P.695 - 700

238. Goldsmith M., Koutsher J. A., Damadian R. Application of NMR malignancy index to human mammary tumors // Brit. J. Cancer.- 1978.- Vol.38.- P.547 -554

239. Kaufman L., Crooks L.E. Hardware of NMR imaging In: Kaufman L. et al. Nuclear magnetic resonance in medicine. - Tokyo: Igaku-Shoin, 1981.283 P.

240. Shah S. S., Ranade S. S., Phadke R. S., et al. Significanta of water spin-lattic relaxation times in normal and malignant tissues and tries subcellular fractions // Magn. Res. Imag. 1982.- Vol.1.- P.91 - 104.

241. Fullerton G. NMR relaxation of proton in tissues and other macromolecular water solutions // Magn. Res. Imag.- 1982.- №1.- P.209-228.

242. Foster M. A., Knight С. H., Rimmington J. E., et al. Fetal: imaging by nuclear magnetic resonance: a study in goats // Radiology.- 1983.- Vol. 149.-P.193-195.

243. Kimmich R., Nusser W., Winter F. In vivo H and p NMR spectroscopy of the developing rat brain // J. Mag. Res. in med.- 1992,- Vol.23, №1.- P.31 36.

244. Ling G.N., Tucser M. A physical theory of the living state: application to water and solute distribution In: The state of water in the cells. - 1988.-P.899 - 913.

245. Beall P. Т., Hazlewood C. F. Distinction of the normal preneoplastic and neoplastic states by water proton NMR relaxation times. // In: Nuclear magnetic resonance imaging // Ed. C. L. Partain.- 1983. P.312 - 338.

246. Баснакьян А.Г., Басков A.B., Соколов H.H., Борщенко И.А. Апоптоз при травматическом повреждении спинного мозга: перспективы фармакологической коррекции // Вопросы медицинской химии.- 2000.-№5.- С.23-27.

247. Cain К., Inayat-Hussain S.H., Wolfe J.T., Cohen G.M. DNA fragmentation in rat liver nuclei is stimulated by Mg" alone and Ca /Mg~ but not by Ca~ alone // FEBS Lett.- 1994.- Vol.349.- P.385-391.

248. Messmer U.K., Verena A.B. Basic fibroblast growth factor selectively enhances TNF induced apoptotic cell death in glomerular endotelial cells // Biochem. I. - 1996. - Vol.319. - P.299-305.

249. Орлова Е. А., Комаревцев В. Н. Определение фрагментации ДНК в клетках почечной ткани // Акт. проблемы акушерства и гинекологии, клинической иммунологии и мед. генетики 2001.- Вып.6.- С.206 -209.

250. Кухарчук O.JL, Кузнецова О.В. Вплив спленектомії на обмежений та необмежений протеоліз у плазмі крові і тканинах внутрішніх органів білих щурів // Вісник наук. досл. 2001, № 1- С.96 - 98.

251. Брусов О.С., Герасимов A.M., Панченко Л.Ф. Влияние природных ингибиторов радикальных реакций на автоокисление адреналина // Бюлл.экспер.биол.-1976.-№1.-С.ЗЗ-35

252. Фридович И. Свободные радикалы в биологии—М.: Мир, 1979.-Т. 1 272-308 С.

253. Сирота Т.В. Новый подход в исследовании процесса аутоокисления адреналина и использование его для измерения активности супероксиддисмутазы//Вопр. мед.химии.- 1999.-№3.-С. 36- 46

254. Болдырев А.А. Регуляция активности мембранных ферментов // Соросовский образовательный журнал,-1997.-№6.-С.21-27.

255. Hohorst E.G.-In: Methoden der of enzymatischen analyse.- Berlin .-1970.-Bdl l.-S.1425-1429.

256. Кучеренко H.E., Васильев A.H. Липиды.- Киев: «Вища школа»,-1985.-С.220.

257. Лемешко В.В, Бровкович В.М., Листопад А.П. Простой метод определения фосфолипидов в биологических объектах//

258. Укр.биохим.журн.- 1991 .-Т.63,№1 .-С.60-66.

259. Rouser G., Fliescher S.,Yamamoto A. Two dimentional thin layer chromatographic separation of polar lipids and determination by phosphorus analysis of spots // Lipids.-1970.-V.5, N5.-P.494-496.

260. Chan Ch., Goldcorn T. Ceramide path in human lung cell Death //Am.J.Respir.Cell Мої .Biol. -2000.-V.22,N4.-P.460-468.ll глава

261. Bissonnette R.P., Echeverri F., Mahoubi A., Green D.R. Apoptotic cell death induced by c-myc is inhibited by bcl-2//Nature .-1992.-V. 359.-P. 552-554.

262. Ueda N, Kanshal G.P, Shah S.V. Apoptotic mechanisms in acute renal failure//Am. J. Med.-2000.-V. 108.-P. 403-415.

263. Shimizu A., Kitamura H., Masuda Y., et al. Apoptosis in the repair process of experimental proliferative glomerulonephritis// Kidney Int.- 1995.-V. 47.-P. 114- 121.

264. Baker A.J., Mooney A., Hughes J., et al. Mesangial cell apoptosis: The major mechanism for resolution of glomerular hypercellularity in experimental mesangial proliferative nephritis// J. Clin. Invest.- 1994.-V. 94.-P. 2105-2116.

265. Epstein M. Calcium antagonists and renal protection// Arch. Intern. Med.-1992.-V.152.-P. 1573-1584.

266. Lameire N., Vanholder R. Pathophysiologic Features and prevention of human and experimental acute tubula necrosis// J. Am.Soc.of nephrology .-2001.-V.12,N17.- P. 1010-1023.

267. Алесенко A.B. , Гальперин Э.И., Дудник Л.П. и др. Роль фактора некроза опухоли а и активация сфингомиелинового цикла в индукции апоптоза в условиях ишемии/реперфузии печени// Биохимия.-2002,-Т.67,вып.12.- С.1637-1642.

268. Shimizu, A., Yamanaka N. Apoptosis and cell desquamation in repair process of ischemic tubular necrosis // Virchows. Arch. В Cell. Pathol. Incl. Mol. Pathol.—1993.—T 4.—P. 171-180.

269. Hao CM, Komhoff M, Guan Y, Redha R, Breyer MD Selective targeting of cyclooxygenase-2 reveals its role in renal medullary interstitial cell survival // Am. J. Physiol. —1999. —V.277,N 3.- Pt 2. —P. 352-359.

270. Nonwen E.J., Verstrepen W.A., Buyssens N., Zhu M.Q., de Broe M.E.: Hyperplasia,hypertrophy, and phenotypic alterations in the distal nephronafter acute proximal tubular injury in the rat// Lab. Invest.- 1994.-V.70 .-P 479-493.

271. Dhawan B., Cesselin R, Raghubir R. et al. International union of pharmacology. XII. Classification of opioid receptors// Pharmacol. Rev. -1996.- V.48, N 4.- P. 567-592.

272. Meunier J.-C. Nociceptin/orphanin FQ and the opioid receptor-like ORL1 receptor//Eur. J. Pharmacol. -1997.-V. 340.-P. 1-15.

273. Stefano G.B., Salzet M., Bilfmger T.V. Long-term exposure of human blood vessels to HIV gp20, morphine, and anandamide increses endothelial adhesion of monocytes: uncoupling of nitric oxide release // J. Cardiovasc. Pharmacol.- 1998.-V. 3.-P.862-868.

274. Clo C., Muscari C., Tantini B. et al. Reduced mechanical activity of perfused rat heart following morphine or enkephalin peptides administration.// Life Sci.- 1985.-V. 37,N14.-P. 1327-1333.л г /

275. Lishmanov Yu.B. The anti-arrhythmic effect of D-Ala ,Leu ,Arg -enkephalin and its possible mechanism //Int. J. Cardiol. -1993.- V.40,N2.-P. 89-94.

276. Лишманов Ю.Б., Маслов Л.Н. Опиоидные нейропеп-тиды, стресс и адаптационная защита сердца. Томск: Изд-во Том. ун-та, 1994.- С.352.

277. Schultz J.E.J., Hsu А.К., Nagase H., Gross G.J. TAN-67, a 6,-opioid receptor agonist, reduces infarct size via activation of G proteins and KATi> channels//Am. J. Physiol.- 1998.-V. 274.-P. H909-H914.

278. Kapusta D.R., Jones S.Y., Di Bona G.F. Renal mu opioid receptor mechanisms in regulation of renal function in rat//J. Pharmacol. Exp. Ther.-1991.- V.258,N1.-P. 111-117.

279. Christoph Stein, M.D The Control of Pain in Peripheral Tissue by Opioids // J. ofMed.-1995.-V.332, N 25.-P.1685-1690.

280. Watterson G., Howard R., Goldman. A (2004). Peripheral opioids ininflammatory pain//Arch. Dis. Child.-2004.- V.89.-P. 679-681.

281. Бурн Г.Р., Роберте Дж.М. Лекарственные рецепторы ифармакодинамика. В: Базисная и клиническая фармакология. Под ред.

282. Б.Г.Катзунга. Перевод с англ. Под ред. Э.Э.Звартау. М, С.-Пб: Бином, Невский Диалект.- 1998.- Т. 1.-С. 22-52.

283. Diao С.Т., Li L., Lau S.Y., et al. kappa-Opioid receptor potentiates apoptosis via a phospholipase С pathway in the CNE2 human epithelial tumor cell line //Biochim Biophys Acta.- 2000.-V.11,N 1499(1-2).-P.49-62 .

284. Mernenko OA, Blishchenko EY, Mirkina II, Karelin AA Met-enkephalin induces cytolytic processes of apoptotic type in K562 human erythroid leukemia cells. //FEBS Lett .-1996.-V. 1, N 383(3).-P 230-232.

285. Yoshida A, Tokuyama S, Iwamura T, Ueda H Opioid analgesic-induced apoptosis and caspase-independent cell death in human lung carcinoma A549 cells // Int. J. Mol. Med.- 2000 ,V.6,N 3.-P.329-335.

286. Nassogne MC, Louahed J, Evrard P, et al. Cocaine induces apoptosis in cortical neurons of fetal mice// J. Neurochem .-1997.-V.68, N 6.-P.2442-2450.

287. Fecho K, Lysle DT Heroin-induced alterations in leukocyte numbers and apoptosis in the rat spleen// Cell Immunol .-2000.-V. 15, N 202(2).- P.l 13123.

288. Kugawa F., Ueno A., Aoki M. Apoptosis of NG108-15 cells induced by buprenorphine hydrochloride occurs via the caspase-3 pathway// Biol. Phann. Bull.- 2000.-V.23,N.8.-P.930-935.

289. He J., Xiao Y., Zhang L. Cocaine induces apoptosis in human coronary artery endothelial cells // J. Cardiovasc .Pharmacol.- 2000.-V.35,N 4.-P.572-580.

290. Dawson G, Dawson SA, Goswami R Chronic exposure to kappa-opioids enhances the susceptibility of immortalized neurons (F-11 kappa 7) to apoptosis-inducing drugs by a mechanism that may involve ceramide //J Neurochem .-1997.- V.68, N 6, P. 2363-2370.

291. Singhal PC, Sharma P, Sanwal V, Prasad A, Kapasi A, Ranjan R, Franki N, Reddy K, Gibbons N Morphine modulates proliferation of kidney fibroblasts //Kidney Int .-1998 .-V.53, N 2.- P.350-357.

292. Singhal P.C., Kapasi A.A., Franki N., Reddy K. Morphine-induced macrophage apoptosis: the role of transforming growth factor-beta// Immunology .-2000.- V.100, N 1.-P.57-62.

293. Грекова Т.И. Влияние даларгина на течение экспериментальных аритмий сердца. //Эксперим. и клин, фармакология. 1994. - № 2. -С.24-26.

294. Михайлова С.Д., Пшенникова М.Г., Белкина JI.M. и др. Механизм действия даларгина при экспериментальной ишемии миокарда // Бюллет. эксперим. биологии. 1992. - Т.114,- № 10,- С. 345 - 347.

295. Chatzaki Е, Makrigiannakis A, Margioris AN, et al. The Fas/FasL apoptotic pathway is involved in kappa-opioid-induced apoptosis of human endometrial stromal cells. // Mol Hum Reprod.- 2001,- V.7, N 9 .-P. 867874.

296. Лишманов Ю.Б., Маслов H.M. Опиатергическая регуляция состояния центральной гемодинамики// Бюл.экспер. биологии.- 2003.- Т.131,№1.-С.2-11.

297. Головко А.И., Головко С.И., Леонтьева Л.В. и др. Молекулярные аспекты фармакологической активности налтрексона и налоксона// Эксп. и клин. фармокология.-2003.- Т.66, № 1.- С.71-78.

298. Hochman I., Cabili S., Oppenheimer E., Same Y. A modified rapid screening test for antiarrhythmic drugs of class I and its use in assessing the antiarrhythmic activity of naloxone// Pharmacol. Commun.- 1995.-V 6.-P. 353-360.

299. Russel J., Bass P., Goldberg L.I. et al. Antagonism of gut, but not central effects of morphine with quaternary narcotic antagonists// Eur. J. Pharmacol. -1982.-V.78.-P. 255-261.

300. Goldberg S., Greenspon A.J., Urban P.L. et al. Repermsion arrhythmia: a marker of restoration of ante-grade flow during intracoronary thrombolysis for acute myocardial infarction // Am. Heart J. -1983.-V. 105.-P. 26-32.

301. Aitchinson K.A., Baxter G.F., Awan M.M. et al. Opposing effects on infarction of delta and kappa opioid receptor activation in the isolated rat heart: implications for ischemic preconditioning// Basic Res. Cardiol.-2000.-V. 95,N l.-P. 1-10.

302. Pugsley M.K., Penz W.P., Walker M.J., Wong T.M. Antiarrhythmic effects of U-50, 488H in rats subject to coronary artery occlusion// Eur. J. Pharmacol.- 1992.-V. 212, N l.-P. 15-19.

303. Pugsley M.K., Penz W.P., Walker M.J., Wong T.M. Cardiovascular actions of the kappa-agonist, U-50488H, in the absence and presence of opioid receptor blockade //Br. J. Pharmacol.- 1992.-V. 105, N 3.-P. 521-526.

304. Pugsley M.K., Saint D.A., Penz M.P.,et al. Electrophysiological and antiarrhythmic actions of the kappa agonist PD 129290, and its R,R (+)-enantiomer, PD 129289 // Br. J. Pharmacol.- 1993.- V. 110, N 4.- P. 15791585.

305. Pugsley M.K., Saint D.A., Walker M.J.A. An elec-trophysiological basis for the antiarrhythmic actions of the к-opioid receptor agonist U-50.488H // Eur. J. Pharmacol. -1994.-V. 26l.-P. 303-309.

306. Угдыжекова Д.С., Маслов Л.Н., Крылатов A.B. и др. К вопросу о специфичности антиаритмического эффекта к-агонистов опиатных рецепторов //Экспер. и клин фармакол.- 2001.- N.64, N 4.-С. 17-20.

307. Voigtlander P.P., Lewis R.A. Analgesic and mechanistic evaluation of spiradoline, a potent kappa opioid// J. Pharmacol. Exp. Ther.- 1988,- V.246, Nl.-P. 259-262.

308. Romer D., Buscher H., Hill R.C. et al. Bremazocine: a potent, long-acting kappa-agonist// Life Sei.- 1980.- V. 27, N 11.- P. 971-978.

309. Gulbins E., Jekle A., Ferlinz K., et al. Physiology of apoptosis // Am. J. Physiol. Cell Physiol .-2000.-Vol. 279, N 4.- F605-F615.

310. Krick S., Platoshyn O., Sweeney M., et al. Activation of K+ channels induces apoptosis in vascular smooth muscle cells // Am. J. Physiol. Cell Physiol .-2001.-V.1,N280.-.P. C970-C979.

311. Krick S., Platoshyn O., Sharon S. et al. Augmented K+ currents and mitochondrial membrane depolarization in pulmonary artery myocyte apoptosis // Am. J. Physio.l Lung Cell Mo.l Physiol .-2001.- Vol. 281, N 4.-P. L887-L894.

312. Finucane D.M., Waterhouse N.J.,. Amarante-Mendes G.P., et al. Collapse of the inner mitochondrial transmembrane potential is not required for apoptosis ofHL 60 cells// Exp. Cell. Res.-1999.-V. 251.-P. 166-174.

313. Hughes F.M., Bortner C.D., Purdy G.D., et al. Intracellular K+ suppresses the activation of apoptosis in lymphocytes// J Biol Chem.-1997.- V. 272.-P.30567-30576.

314. Susin S.A, Lorenzo H.K, Zamzami N, et al. Molecular characterization of mitochondrial apoptosis-inducing factor// Nature .-1999.-V.387.-P. 441-446.

315. Bortner C.D, Cidlowski J.A. Caspase independent/dependent regulation of K+, cell shrinkage, and mitochondrial membrane potential during lymphocyte apoptosis// J. Biol .Chem.-1999.-V 274.-P. 21953-21962.

316. Kroemer G., Reed .C. Mitochondrial control of cell death // Nat. Med .2000.- V. 6.-P. 513-519.

317. Gulbins E., Szabo I., Baltzer K,.et al. Ceramide induced inhibition of T-lymphocyte voltage gated potassium channel is mediated by tyrosine kinases// Proc Natl Acad Sci USA .-1997.- V. 94.-P. 7661-7666.

318. Szabo I., Gulbins E., Zhang X., et al Tyrosine phosphorylation dependent suppression of a voltage-gated K+ channel in T-lymphocytes upon Fas stimulation// J Biol. Chem .-1996.-V.271 .-P. 20465-20469.

319. Nelson M.T, Quayle J.M. Physiological roles and properties of potassium channels in arterial smooth muscle// Am. J. Physiol .Cell Physiol-1995.- N. 268.-P. C799-C822.

320. Sasaki N., Sato Т., Ohler A., et al. Activation of mitochondrial ATP-dependent potassium channels by nitric oxide // Circulation .- 2000.- V.101 .p. 439-445.

321. Ткаченко Г.М., Кургалюк H.M., Вовканич JI.C. Вплив активатора К+атф каналів - пінацидилу на функціонування мітохондрій печінки щурів із різною резистентністю до гіпоксії за стрессу // Укр.біохім.журн.-2004.-Т.76,№1.-С.56-64

322. Осадчий О.Е., Покровский В.М. Кардиоваскулярные эффекты блокатора опиоидных рецепторов налоксона // Экспер. и клин.фармакология.-2001.- Т.64, № З.-С.72-75.

323. Weidekamm С., Hauser P., Hansman С. et.al. Effects of ATI and AT11 receptor blocade on angiotensin 11 induced apoptosis of human renal proximal tubular epithelial cells // Klin.Wochen.-2002.-V. 114, N15-16.-P. 725-729.

324. Орлова E.A., Комаревцева И.А. О роли оксидантного стресса в развитии апоптоза при экспериментальной острой почечной недостаточности// Укр.мед.альманах.-Луганськ .- 2003.-Т.6,№ 1.-С 83-85.

325. Белова JI.A. AT-11-образующие ферменты\\ Биохимия.-2000.-Т.65, Вып.12.-С 1589-1599.

326. Левицький В.А. Апоптоз та некроз складових компонентів простої рефлекторної дуги протягом постнатального періоду онтогенезу// Укр.мед.альманах.-2000.-Т.З,№3.-С.88-92.

327. Насонов Е.Л.Специфические ингибиторы циклооксигеназы-2 -решенные и нерешенные проблемы//Клин.Фармакол.Терапия.-2000.-№1.-С.57-64.

328. Насонов Е.Л. Нестероидные противовоспалительные препараты (Перспективы применения в медицине). Москва, 2000.- 142 С.

329. Насонов Е.Л., Цветкова У.С., Тов Н.В. Селективные ингибиторы циклооксигеназы-2: перспективы лечения заболеваний человека// Терапевт.архив.-1998 .-№5 .-С.8-13.

330. Johnson A.G., Nguyen T.V., Owe-Young R., et al. Potential mechanisms by which nonsteroidal anti-inflammatory drugs elevate blood pressure: the role of endothelin-1 // J. Hum. Hypertens. —1996. —V.10, N4. —P. 257-261.

331. Hickey E.J., Raje R.R., Reid V.E., et al. Diclofenac induced in vivo nephrotoxicity may involve oxidative stress-mediated massive genomic DNA fragmentation and apoptotic cell death // Free Radic. Biol. Med. —2001. — V.31, N2. —P. 139-152

332. Орлова E.A., Клименко В.И., Бриндак Д.В. и др. О роли сфингозина в передаче сигнала апоптоза при экспериментальной ОПН- Український медичний альманах. 2002.-Т.6.- С.74-77.

333. Алексеева І.М., Корнійчук Г.М., Макагон Н.В., Лушнікова І.В. Роль ліпоксигеназного шляху метаболізму арахідонової кислотив регуляції апоптозу гепатоцитів щурів в первинній культурі// Фізіол.журн.-2002.-Т.48, №2.-С.З-5.

334. Пентюк Н.О. Фармакологічна корекція нефротоксичної дії індометацину за допомогою триметазидину// Ліки.-2000.-№6.-С.21-24.

335. Марков Х.М. О биорегуляторной системе L-аргинин-окись азота.// Патол. физиология и эксперим. -1996. -№ 1. -С. 34-39.

336. Malyshev I.Yu.,Manukhina Е.В. Review: stress, adaptation and nitric oxide // Fiziol.Zn.im.I.M. Sechenova. -1996, №82.- C. 54-60.

337. Shimizu A., Masuda Y., Kitamura H. et al. Apoptosis in creascentic glomerulonephritis // Lab. Invest. — 1996. — V.74. — P.941-951.

338. Гоженко A.I. Роль оксиду азоту в молекулярно-клітинних механізмах функції нирок // Укр. біохім. журн.-2002.-Т.74, № 4а ( додаток).- С.96.

339. Kuo Р.С., Abe К. Superoxide inchances IL 1 beta-mediated transcription of the hepatocyte-inducible nitric oxide synthase gene // Gastroenterology -2000. -V.l 18, N3. -P. 608-618.

340. Головко С.И., Леонтьева Л.В.,Леонтьева Л.В. и др. Молекулярные аспекты фармакологической активности налтрексона и налоксона. // Экпер. и клин, фармакология. 2003. - Т. 66, № 1. - С. 71-78.

341. Орлова Е.А. Влияние даларгина на активность супероксиддисмутации и лактатдегидрогеназы у крыс в условиях гиперпродукции оксида азота // Укр.мед.альманах.- 2002.- Т.5, №4. -С.101-104.

342. Singhal PC, Bhaskaran М, Patel J, et al. Role of p38 mitogen-activated protein kinase phosphorylation and Fas-Fas ligand interaction in morphine-induced macrophage apoptosis // J Immunol.- 2002.-V.168, N 8. -P. 40254033.

343. Wink D.A., Hanbaner I., Murali C.K. // Proc. Natl. Acad. Sci USA. 1997.-V.90.-№ 12.- P. 9813-9817.

344. Лишманов Ю.Б., Маслов H.M. Опиатергическая регуляция состояния центральной гемодинамики// Бюл.экспер. биологии.- 2003.- Т.131,№1,-С.2-11.

345. Проскуряков С .Я., Габай В.Л., Конопляников А.Г. Некроз активная, управляемая форма программируемой клеточной гибели \\Биохимия.-2002.-Т.67, Вып.4.-С.467-491.

346. Гомазков О.А. Ангиотензин-превращающий фермент в кардиологии: молекулярные и функциональные аспекты// Кардиол.-1997.- №11.- С.58-65.

347. Rajagopalan S., Harrison D. Reversing endothelial dysfunction with ACE ingibitor. A new trend? // Circulation.-1996.-V.2.-P.22-34.

348. Gonlike P., Pees C., Unger Т. AT-2 receptor stimulation increases aortic cyclic GMP in SHRSP by a kinin-dependent mechanisms// Hipertension.-1998.-V.31 .-P.397-402.

349. Волгина Г.В. Клиническая эпидемиология кардиоваскулярных нарушений при хронической почечной недостаточности. Нефрология и диализ 2000. Т.2. №1-2. С.25-31.

350. Schachter М. АСЕ inhibitors, angiotensin receptor antagonists and bradykinin // JRAAS.- 2000. Vol. 1. - P. 27-29.

351. Booz L.W., Baker K.M. Role of type 1 or type 2 angiotensin receptors in angiotensin И-induced cardiomyocyte hypertrophy // Hypertension. 1996. -Vol. 28.-P. 635-640.

352. Bredt D.S., Snyder S.H. Isolation of nitric oxide synthetase, a calmoduling-reguiring enzyme // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 1990. - Vol. 87, № 2. - P. 682-685.

353. Chung O., Unger T. Angiotensin II receptor blockade and end organ protection // Amer. J. Hypertension. 1999. - Vol. 12. - P. 150S-156S.

354. Dohi Y., Criscione L., Pfeiffer K., et al. Angiotensin blokade or calcium 1 antagonists improve endothelial dysfunction in hypertension: studies inperfused mesenteric resistance arteries // J. Cardiovasc. Pharmacology. -1994.-Vol. 24.-P. 372-379.

355. Ford W.R., Clanachen A.S., Jugdutt B.I. Opposite effect of angiotensin ATI and AT2 receptor antagonists on recovery of mechanical function after ischemia-reperfusion in isolated working rat heats // Circulation. 1996. -Vol. 94.-P. 3087-3089.

356. Garganta C.L., Bond I.S. Assay and kinetics of arginase // Ann. Biochem. -1986.-Vol. 154, №2.-P. 338-394.

357. Gohlke P., Zinz W., Scholkens B.A. et al. Cardiac and vascular effects of long-term losartan treatment in stroke-prone spontaneously hypertensive rats // Hypertension. 1996. - Vol. 28. - P. 397-402.

358. Насонов E.JI. Нестероидные противовоспалительные препараты (Перспективы применения в медицине). М.-2000.-142С.

359. Тэйлор Д. Индуцибельная синтаза оксида азота в печени // Биохимия.-1998.-Т.63, Вып.7-С.910-922.

360. Nakamura К., Hirano J., Kubokawa М. Regulation of an inwardly rectifying K+ channel by nitric oxide in cultured human proximal tubule cells // Am. J. Physiol. Renal Physiol.-.2004.-V.287.-P. F411-F417.

361. Blach D., Vallon V. Effect of K-ATF channel blocker U 37883A on renal function in earli experimental diabetes mellitus in rats // J.Pharmacol.Exp.Ther.-2001 .-V. 163 .-P. 455-461.

362. Дас Д.К., Молик H. Превращение сигнала гибели в сигнал выживания при редокс-сигнализации // Биохимия.-2004.-Т.69, Вып. 1-С. 16-24.

363. Bilenko M.V. Free radical mechanisms and reperfusion ijuries to varies organs// Monografhia. Nova science publishers, Inc. Huntington ,New York, 2001, 380 P.

364. Болдырев А.А. Дискриминация между апоптозом и некрозом нейронов под влиянием окислитеольного стресса // Биохимия.-2000.- Т.65, Вып. 7.- С. 981-990.

365. Зимин Ю.В., Сяткин С.П., Березов Т.Т. Надмолекулярная регуляция активности некоторых оксидоредуктаз клетки в норме и патологии // Вопр. мед.химии .- 2001.- №3.-С. 20-28.

366. Crow J., Beckman J. The role of peroxinitrite in nitric oxide-mediated toxicity // In: The role of nitric oxide in phisiology and pathophysiolodgy.-1995.-P.57-73.

367. Poldelski V.R, Wright S, Zager R.A. Ethylene glycol-mediated tubular injury: identification of critical metabolites and injury pathways// Am J.of kidn.diseases.-2001.-V.38,N 2.-P. 403-413.

368. Кухарчук O.JI., Кузнецова O.B. Вплив спленектомії на обмежений танеобмежений протеоліз у плазмі крові і тканинах внутрішніх органів білих щурів // Вісник наук. досл. 2001, № 1.— С.96 - 98.

369. Саприн А.Н., Калинина Е.В. Окислительный стресс и его роль в механизмах апоптоза и развития патологических процессов // Усп. биол. химии. 1999.-39, № 6.- С.289 - 326.

370. Дивоча В.А., Мікелашвілі М.Т., Михальчук В.Н. Роль протеолітичної системи клітини-господаря на різних стадіях розвитку вірусної інфекції. // Мед. хімія. 2001.- т. З, № 1.- С.78 - 80.

371. Кузнецова O.B. Вплив спленектомії на обмежений і необмежений протеоліз у плазмі крові і тканинах внутрішніх органів білих щурів.// Вісник наукових досліджень. 2001. - № 1. — С. 96-99.

372. Левицька С.А., Заболотний Д.І., Горбань Є.М. Динаміка протеолітичної активності ексудату верхньощелепних пазух при гострому та хронічному гнійних риносинуїтах.// Буковинський медичний вісник. -1998. -т. 2, № 4. С. 50-54.

373. Li P.F., Fang Y.Z., Lu X. Oxidative modification of boline erythrocyte superoide dismutase by hydrogen peroxide and ascorbate Fe (III) // Biochem. Mol. Biol. Int. - 1993. - V. 29, № 5. - P. 929-937.

374. Мещишен І.Ф., Польовий В.П. Механізм окислювальної модифікації білків // Буков, мед .вісник.-1999.-Т.З, №1.-С. 196-205.

375. Орлова Е.А. Влияние даларгина на активность супероксиддисмутазы и лактатдегидрогеназы в условиях гиперпродукции оксида// Мед. альманах. -2002.-Т.5, №4.-С.96-98.

376. Yang B.C., Mechta J. Nitric oxide synthesis inhibition and role of P-selectin in leukocyte adhesion to vascular tissues //J. Cardiovasc. pharmacol. ther.-1997.-V.2, №2.-P.107-114.

377. Соловйов A.I., Стефанов O.B. Терапевтичні донори оксиду азоту: клітинні механізми дії та перспективи клінічного застосування // Ліки.-1996.-Т.6, №5.- С. 50-54.

378. Cavanogh Е., Inserra F., Ferder U. et al. Enalapril and captopril enhance glutathione-dependent antioxidant defenses in mouse tissues //Am.J.Physiol.Regul.Integr.-2000.- V.17 ,N 4.-P.347-352.

379. Gurer H. ,Neal R., Yang P., et al. Captopril as an antioxidant in lead-exposed Fischer 344 rats // Hum.Exp.Toxicol -2000.-V.18,N l.-P. 27-32.

380. Winterbourn C., Metodiewa D. Reactivity of biologically important thiol compounds with superoxide and hygrogen peroxide. // Free Radic. Biol. Med. 1999. - V. 27, № 3 - 4. - P. 322 - 328.

381. Kedziora Komatowska K., Luciak M., Paszkowski I. Lipid peroxidation and activities of anoxidant enzymes in the diabetic kidney: effect of treatment wich angiotensin convertase inhibitors // IUBMB Life. - 2000. - T. 49, № 4. -P. 303 -307.

382. Tamba M., Torreggiani A. Free radical scavenging and copper chelation: a potentially beneficial action of captopril // Free Radic. Res. — 2000. V. 32, № 3.-P. 199-211.

383. Калиман П.А., Стрельченко E.B., Никитченко И.В. и др. Гемоксигеназная активность и некоторые показатели антиоксидантной защиты в печени и почках крыс при глицерольной модели рабдомиолиза //Бюлл. экспер. биол.и мед. -2003.-Т.135,№1.-С.45-48.

384. Коган А.Х. Фагоцитзависимые кислородные- свободнорадикальные механизмы аутоагрессии в патогенезе внутренних болезней //Вестник РАМН.-1999,№2.-С.З-10.

385. Пикалова В.М., Поступаев В.В., Тимошин С.С. Состояние ПОЛ и антиоксидантной защиты тканей желудка крыс при введении ATI 1 и эналаприла малеата // Бюлл. Эксперим.биол.и мед.-2003.-Т.135,№4.-С.402-405.

386. Siskind L.J., Colombini М. The lipids С2 and C16-ceramide form large stable channels/ Implications for apoptosis// J.Biol.Chem.-2000.-V.275.-P. 38640-38644.

387. Barinaga M. Cell suicide: but ICE, not fire. //Science.-1994.-vol.263.-N 5148.-P.754-756.

388. Linardic C.M., Hannum Y.A. Identification of a distinct pool of sphingomyelin involved in the sphingomyelin cycle// J. Biol. Chem.-1994.-V.269.-P. 23530-23537.

389. Dyatavitskaya E.V., Beznglov V.V. Lipids as bioeffectors. Introduction // J. Biochem.- 1998. № 63. - P. 57 - 63.

390. Liu G.,Kleine L., Hebert L.R. Advances in the signal transduction of ceramide and related sphingolipids // Crit. Rev. Clin. Lab. Sci. -1999.-V. 36.-P. 511-573.

391. Алесенко A.B. Функциональная роль сфингозина в индукции пролиферации и гибели клеток. // Биохимия. 1998. - Т. 63, вып. 1. - С. 75-78.

392. Zhang P., Liu B.Jenkins G.M. Expression of neutral sphingomyelinase identifies a distinct pool of sphingomyelin involved in apoptosis // J.Biol.Chem. -1997.-V.272.- P. 9609-9612.

393. Okazaki Т., Kondo T.,Tashima M. Diversity and complexity of ceramide signaling in apoptpsi// Cell Signal .-1998.-V.10.-P.685-692.

394. Atsumi G., Murakami M., Tadjima M. The perturbed membrane of cells undergoing apoptosis is susceptible to type 11 secretory phospholipase A2 to libereatearachidonic acid// Bioch. Biophis Acta .-1997-V. 1349,N.l-P.43-54.

395. Choudhry M.,Fazal N., Namak S. Et al. PGE2 supresses intestinal T cell function in thermal injury: a cause of enhanced bacterial translocation// Shock.-2001.-N.l 6.-P. 183-188.

396. Anbari, K.5 R. M. Schults Effect of sodium and betaine in culture media on development and relative rates of protein synthesis in preimplantation mouse embryos in vitro// Мої. Reprod. Dev.-1993.-V. 35.-P. 24-28.

397. Brugnara, С., H. F. Bunn, D. C. Tosteson. Regulation of erythrocyte cation and water content in sickle cell anemia// Science.-1986.- V.232.-P. 388-390.

398. Brugnara, C., L. De Franceschi, S. L. Alper. Inhibition of Ca2+-dependcnt K+ transport and cell dehydration in sickle erythrocytes byclotrimazole and other imidazole derivatives//J. Clin. Invest.-1993.-V. 92.-P. 520-526.

399. Бевза O.B. Ca2+/YC обмін крізь плазматичну мембрану в системі механізмів транспортування іонів Са та водню// Укр.біохім.ж.- 2003.-Т.75,№5.-С.28-40.

400. Brugnara, С., A. S. Kopin, Н. F. Bunn, et al. Regulation of cation content and cell volume in hemoglobin erythrocytes from patients with homozygous hemoglobin С disease//J. Clin. Invest/-1985.V. 75.-P. 1608-1617.

401. Brundage, R. А., К. E. Fogarty, R. A. Tuft, et al . Calcium gradients underlying polarization and chemotaxis of eosinophils// Science.-1991,-V.254.-P. 703-706.

402. Brunner, M., E. M. Schraner, P. Wild Cellular changes in rat parathyroids provoked by progesterone and testosterone// Cell Tissue Res.-1992.-V. 268.-P. 283-286.

403. Buche, A., P. Colson, C. Houssier. Organic osmotic effectors and, chromatin structure// J. Biomol. Struct. Dyn.-1990.-V. 8.-P. 601-618.

404. Caplan, M. J., J. L. Stow, A. P. Newman, et al. Dependence on pH of polarized sorting of secreted proteins//Nature.-1987.-V. 329.-P. 632-635.

405. Buche, A., P. Colson, C. Houssiere Effect of organic effectors on chromatin solubility, DNA-histone HI interactions, DNA and histone HI structures// J. Biomol. Struct. Dyn.-1993.-V. 11.-P. 95-11.

406. Burg, M. B. Role of aldose reductase and sorbitol in maintaining the medullary intracellular milieu// Kidney Int.-l 988.-V. 33.-P. 635-641.

407. Burg, M. B. Molecular basis for osmoregulation of organic osmolytes in renal medullary cells//J. Exp. Zool.-1994.-V. 268.-P. 171-175.

408. Carrenter, D. О., M. Fejtl, S. Ayrapetyan, et al. Dynamic changes in neuronal volume resulting from osmotic and sodium transport manipulations// Acta Biol. Hung.-V. 4.-P. 39-48.

409. Chan, H. C., W. O. Fu, Y. W. Chung, et al. Swelling-induced anion and cation conductances in human epididymal cells// J. Physiol. (Lond.).-1994.-V. 478.-P. 449-460.

410. Busch, A. E., S. Waldegger, T. Herzer, et al. Molecular basis of К protein regulation by oxidation or chelation// J. Biol. Chem.-1995.-V. 270.-P. 36383641.

411. Cemerekic, D., H. Sackin. Substrate activation of mechanosensitive, whole cell currents in renal proximal tubule// Am.J. Physiol. .-1993.-V.264 (Renal Fluid Electrolyte Physiol.-N. 33).-P. F697-F714.

412. Kimmich R., Nusser W., Witer F. In vivo NMR field-cycling relaxation spectrpscopy reveals О14 , Hrrelaxation sinks in the back bones of proteins // phys.med,Biol.-1994.-V.29,N 5.-P. 593-596.

413. Лишманов Ю.Б., Маслов H.M., Маслова Л.В., Кривоногов Н.Г. Опиоидные пептиды в динамике физиологического ипатологического» стресса// Пат. физитол. и экпер.терапия.-1990.-№4.-С.7-9.

414. Коробов Н.В. Даларгин — опиоподобный петид периферического действия// Фармакол. и токсикол.-1988.-№4.-С.35-38.

415. Ling, G.N. A quantitative theory of solute distribution in cell water according to molecular size// Physiol.Chem.Phys.Med.NMR.-1993.-V.25,N3.-P.145-175.

416. Ермоленко B.M. Острая почечная недостаточность. Из книги: Нефоролгия. /Под. ред. И.Е. Тареевой. М.: Медицина, 2000. - 2-е изд.-С. 580-595.

417. Arends M.J, Morris R.G, Wyllie A.H. Apoptosis. The role of the endonuclease.-//J.Am. Pathol. 1990.-V. 136.-P. 593-608.

418. Робинсон M.B., Труфакин B.A. Апоптоз клеток иммунной системы // Успехи совр. биол. 1991. - Т. 111 ,№ 2. - С. 246-259.

419. Ярилин А.А. Апоптоз: природа феномена и его роль в норме и при патологии // Актуальные проблемы патофизиологии. Под ред. Б.Б.Мороза. М.: Медицина, 2001. - С. 13-56.

420. Steller Н. Mechanisms and genes of cellular suicide // Science.- 1995.- Vol. 267.-P. 1445-1449.

421. Savill J., Fadok V., Henson P., et al. Phagocyte recognition of cells undergoing apoptosis // Immunol Today. 1993.- Vol. 14.-P.131-136.

422. Святаш Г.А. Морфофункциональные особенности почек крыс с острой почечной недостаточностью при использовании цеолитов в качестве пищевой добавки // Журнал "Нефрология и диализ" .- 2003.-Т.5, № 3.-С.53-54.

423. De Broe, ME. Apoptosis in acute renal failure// Nephrol. Dia.l Transplant.-2001.-V. 16.-P. 23-26.

424. Li L.Y., Luo X., Wang X. Endonuclease G is an apoptotic DNase when released from mitochondria// Nature.-2001.-V. 412.-P. 95-99.

425. Bonegio R., Lieberthal W. Role of apoptosis in the pathogenesis of acute renal failure // Curr. Opin. Nephrol. Hypertens. 2002.- Vol. 11,N 3.-P. 301308.

426. Chevalier R.L., Smith C.D., Wolstenholme J. Chronic ureteral obstruction in the rat suppresses renal tubular Bcl-2 and stimulates apoptosis // Exp. Nephrol. 2000.- Vol. 8,N 2.-P. 115-122.

427. Lutz J., Zou H., Antus В., Heemanu U. Apoptosis and treatment of chronic allograft nephropathy with everolimus // Transplantation. 2003.- Vol. 15, N 76(3).-P. 508-515.

428. Shimizu A., Yamanaka N. Apoptosis and cell desquamation in repair process of ischemic tubular necrosis. // Virchows. Arch. Cell Pathol. Inci. Мої. Pathol.-1994.-Vol.64, N 3.-P. 171-180.

429. Noiri E., Nakao A., Uchida K., et al. Oxidative and nitrosative stress in acute renal ischemia // Am. J. Physiol. Renal. Physiol. -2001.- V. 281.-P. F948-F957.

430. Соловьев А.И., Стефанов A.B. Фармакология и токсикология оксида азота: два «лица» одной и той же молекулы // Мед.токсикология.-2000. №6. - С.56-61.

431. Мойбенко О.О., Сагач В.Ф., Ткаченко М.М. и др. Фундаментальні механізми дії оксиду азоту на серцево-судинну систему як основи патогенетичного лікування її захворювань// Фізіол.журн.-2004.-Т.50, № 4.-С.25-34.

432. Ling Н., Gengaro Р.Е., Edelstein C.L., et al. Effect of hypoxia on proximal tubules isolated from nitric oxide synthase knockout mice// Kidney Int.-1998.-V.53.-P. 1642-1646.

433. Walker L.M., York J.L., Imam S.Z. et al. Oxidative Stress and Reactive Nitrogen Species Generation during Renal Ischemia// Toxicol. Sci.-2001.- V. 63,N l.-P. 143 -148.

434. Ling H., Edelstein Ch., Gengaro P. Attenuation of renal ischemia-reperfusion injury in inducible nitric oxide synthase knockout mice // Am. J. Physiol.Renal Physiol .-1999.-V.277,N3.- F383-F390.

435. Peresleni Т., Noiri E., Bahou W.F. et al. Antisense oligodeoxynucleotides to inducible NO synthase rescue epithelial cells from oxidative stress injury// Am. J. Physiol. Renal Fluid Electrolyte Physiol.-1996.-V. 270.-P. F971-F977.

436. Goligorsky M.S., Noiri E. Duality of nitric oxide in acute renal injury// Semin. Nephrol.-1999.-V. 19.-P. 263-271.

437. Кишеня M.C., C.B. Зяблицев, C.B. Пищулина Метаболизм оксида азота при травматической болезни //Журнал «Нефрология и диализ» .-2003.-Т.5, № З.-С.73-74.

438. Mannick J.B., Hausladen A., Liu L., et al. Fas-induced caspase denitrosylation // Science. 1999. - Vol. 28.-P.651-654.

439. Linas S., Whittenburg D., Parsons P. et al. Ischemia increases neutrophil retention and worsens acute renal failure: role of oxygen metabolites and ICAM 1//Kidney Int .-1995.-V.48.-P. 1584-1591.

440. Bonventre, JV. Mechanisms of ischemic acute renal failure// Kidney Int.-1993.-V.43.-P. 1 160-1178.

441. Saikumar P., Dong Z., Weinberg J.M., et al. Mechanisms of cell death in hypoxia/reoxygenation injury// Oncogene .-1998.-V.17.-P. 3341-3349.

442. Ueda N., Shah S. Role of endonucleases in renal tubular epithelial cell injury// Exp. Nephrol.-2000.-V. 8.-P. 8-13.

443. Thadhani R., Pascual M., Bonventre J.V. Acute renal failure// Engl. J.Med. -1996.-V.334.-P. 1448-1460.

444. Chiao H., Kohda Y., McLeroy P., et al. Alpha-melanocyte-stimulating hormone protects against renal injury after ischemia in mice and rats// J. Clin .Invest.-1997.-V. 99.-P. 1165-1172.

445. Wang W., Jittikanontl S., Sandor A. Interaction among nitric oxide, reactive oxygen species, and antioxidants during endotoxemia-related acute renal failure// Am. J Physiol. Renal Physiol.-2003.-V. 284.-P. F532-F537.

446. Hao C.M., Komhoff M., Guan Y., et al. Selective targeting of cyclooxygenase-2 reveals its role in renal medullary interstitial cell survival // Am. J. Physiol. —1999. —V.277, N 3. Pt 2. —P. 352-359.

447. Goligorsky M.S., Noiri E. Duality of nitric oxide in acute renal injury // Semin Nephrol.-1999.-V. 19.-P. 263-271.i

448. Matsusaka T., Hymes J., Ichikawa I. Angiotensin in progressive renal diseases: theory and practice// J. Am. Soc.Nephrol. -1996.-V.7.-P. 20252043.

449. Wolf G., Neilson E.G. (1983) Angiotensin II as a renal growth factor// J. Am. Soc. Nephrol-1983.-V. 3.-P. 1531-1540.

450. Yoshida Y, Kawamura M, Tkomo A, et al. (1989) Effects of an-tihypertensive drugs on glomerular morphology// Kidney Int.-1989.-V.36.-P. 626-635.

451. Egido J. Vasoactive hormones and renal sclerosis// Kidney Int.-1996.-V. 49.-P. 578-598.

452. Border WA, Noble NA. (1998) Interaction of transforming growth factor-and angiotensin II in renal fibrosis. Hypertension 31: 181-188.

453. Anderson S., Meyer T.W., Rennke H.G., et al. Control of glomerular hypertension limits glomerular injury in rats with reduced renal mass// J. Clin. Invest.-1985.-V. 76.-P. 612-619.

454. Kagami S., Border W.A., Miller D.E., et al. Angiotensin II stimulates extracellular matrix protein synthesis through induction of transforming growth factorexpression in rat glomerular mesangial cells// J. Clin. Invest.-1994.- V.93.-P.2431-2437.

455. Keane W.F., Anderson S., Aurell M., et al. Angiotensin converting enzyme inhibitors and progressive renal insufficiency// Ann. Intern. Med.-1989.-V. 111.-P. 503-516.

456. Taal M.W., Brenner B.M. Renoprotective benefits of RAS inhibition: from ACEI to angiotensin II antagonists// Kidney Int.-2000.-V. 57.-P. 1803-1817.

457. Thomas M.E., Brunskill N.J., Harris K.P. et al. Proteinuria induces tubular cell turnover: A potential mechanism for tubular atrophy// Kidney Int.-1999.-V. 55.-P. 890-898.

458. Dijkhorst-Oei L.T., Stroes E.S., Koomans H.A., et al. Acute simultaneous stimulation of nitric oxide and oxygen radicals by angiotensin II in humans in vivo//J. Cardiovasc. Pharmacol.-1999.-V. 33.-P. 420-424.

459. Sugiyama H., Kashihara N., Yamasaki Y., et al. Reactive oxygen species induce apoptosis in cultured mesangial cells// J. Am. Soc. Nephrol. -1994.-V.6.-P. 796-805.

460. Patel P., Varghese E., Ding G., et al. Transforming growth factor beta induces mesangial cell apoptosis through NO- and p53-dependent and -independent pathways// J. Investig. Med.-2000.-V. 48.-P. 403-410.

461. Sandau K., Pfeilschifter J., Brune B. Nitric oxide and superoxide induced p53 and Bax accumulation during mesangial cell apoptosis// Kidney Int. -1997.-V.52.-P. 378-386. '

462. Lodha S., Dani D., Mehta R. et al. Angiotensin II-Induced Mesangial Cell Apoptosis: Role of Oxidative Stress // Molecular Medicine J.-2002.- V.8, N 12.-P. 830-840

463. Berry C., Brosnan M.J., Fennell J., et al. Oxidative stress and vascular damage in hypertension// Current Opinion in Nephrol and Hypertension.-2001.-V.10.-P. 247-255.

464. Singhal P.C., Gibbons N., Franki N.et al. Simulated glomerular hypertension promotes mesangial all apoptosis ad expression of cathepsin-B and SEP-2// J. . Invest. Med.-1998.-V. 46.-P. 42-50.

465. Higashi Y., Sasaki S., Nagakawa K., et al. (2002). Endothelial function and oxidative stress in renovascular hypertension// N. Engl. J. Med.-2002.-V. 346.-P. 1954-1962.

466. Griendling K.K., Minieri C.A., Ollerenshaw D., et al. Angiotensin II stimulates NADH and NADPH oxidase activity in cultured vascular smooth muscle cells// Circ. Res.-1994.-V. 74.-P. 1141-1148.

467. Mollanau H., Wendt M., Szocs K., et al. (2002) Effects of angiotensin infusion on the expression and function of NAD (P) H oxidase and components of nitric oxide/cGMP signalin// .Circ. Res.-2002.-V. 90.-P. E58-E 65.

468. Komhoff M., Grone H.J., Klein T., et al. Localization of cycloooxygenase-1 and -2 in adult and fetal human kidney: implication for renal function// Am. J. Physiol.- 1997.-V.272.-P.F460-468.

469. Smith W.L., Dewitt D.L. Prostaglandin endoperoxide H synthases-1 and -2// Adv Immunol.- 1996.-V.62.-P.167-215.

470. Subbaramaiah K., Zakim D., Weksler B.B, et al. Inhibition of cyclooxygenase: a novel approach to cancer prevention// Proc. Soc. Exp. Biol. Med.- 1997.-V.216.-P.201-210.

471. Secchiero P., Gonelli A., Melloni E. et al. TNF-related apoptosis-inducing ligand (TRAIL) up-regulates cyclooxygenase (COX)-l activity and PGE2 production in cells of the myeloid lineage// Journal of Leukocyte Biology. 2002.-V.72.-P.986-994.

472. Sugino N., Nakata M., Kashida S., et al. Decreased superoxide dismutase expression and increased concentrations of lipid peroxide and prostaglandin F 2a in the deciduas of failed pregnancy // Mol. hum. Reprod. -2002.-N 6.- P. 642-647.

473. Kim E., Kwon K., Park J. et al. Neuroprotective effects of prostaglandin E2 or cAMP against microglial and neuronal free radical medited toxicityassociated with inflammation // J. Neurosci. Res. -2002. Y.70, N l.-P. 97107.

474. Mal'tsev A.N., Leve O.I., Sadovnichii V.V. et al. Antioxidant effect of prostaglandin E2 in the liver alcoholic steatosis // Eksp. Klin. Farmacol. -2001.- V. 64, N3.- P. 61-63.

475. Тринус Ф.П., Клебанов Б.М., Ганджа И.М. и др. Фармакологическая регуляция воспаления.-К.: Здоровье, 1987.-144С.

476. Erman A., Schwartzman M., Raz A. Indomethacin but not aspirin inhibits basal and stimulated lipolysis in rabbit kidney // Prostaglandins.- 1980.-V.20.-P. 689-702.

477. Carmelle V., Remillard Jason, X.-J. Yuan Activation of K+ channels: an essential pathway in programmed cell death // Am. J. Physiol. Lung. Cell. Mo.l Physiol.-2004.-V. 286.-P. L49-L67.

478. Garlid K. D. Cation transport in mitochondria-the potassium cycle// Biochimica et Biophysica Acta.-2000.-V. 1275.-P. 123-126.

479. Grover G. J., Garlid K. D. ATP-Sensitive potassium channels: a review of their cardioprotective pharmacology// Journal of Molecular and Cellular Cardiology.-2000.-V. 32.-P. 677-695

480. Gross G. J., Fiyer R. M. Sarcolemmal versus mitochondrial ATP-sensitive K+ channels and myocardial preconditioning// Circulation Research.-1999.-V.- 84.-P. 973-979.

481. Fryer R.M., Eells J.T., Hsu A.K., et al. Ischemic preconditioning in rats: role of mitochondrial K(ATP) channel in preservation of mitochondrial function// Am. J. Physiol. Heart Cire. Physiol.-2000.-V. 278.-P. H305-FI312.

482. Garlid K. D. Opening mitochondrial ATP-sensitive K+ channels in heart what happens and what does not happen // Basic Res. Cardiol.-2000.-V.95.-P.275-279.

483. Szewczyk A., Wojtczak L. Mitochondria as pharmacological target // Pharmacol.Rev.-2002.-V.54.-P. 101-127.

484. Garlid K. D. Opening mitochondrial ATP-sensitive K+ channels in heart what happens and what does not happen // Basic Res. Cardiol.-2000.-V.95.-P.275-279.

485. Liu Y., Sato, T., O'Rourke, B., Marban, E. Mitochondrial ATP-dependent potassium channels: novel effectors of cardioprotection?// Circulation.-1998.-V. 97.-P. 2463-2469.

486. Iwai T., Tanonaka, K., Koshimizu, M. et al. Preservation of mitochondrial function by diazoxide during sustained ischaemia in the rat heart// British Journal of Pharmacology.-2000.-V. 129.-P. 1219-1227.

487. Holmuhamedov E. L., Wang L., Terzic A. ATP-sensitive K+ channel openers prevent Ca2+ overload in rat cardiac mitochondria// Journal of Physiology.1999.-V. 519.-P. 347-360.

488. Hoek V., Becker T.L., Shao L.B. et al. Preconditioning in cardiomyocytes protects by attenuating oxidant stress at reperfusion// Circulation Research.2000.-V. 86.-P. 541-548.

489. Zamzami N., Susin S.A., Marchetti P., et al. Mitochondrial control of nuclear apoptosis // J. Exp. Med.- 1996.- Vol. 183.-P.1533-1544.

490. Kluck R.M., Bossy-Wetzel E., Green D.R. The release of cytochrome C from mitochondria: A primary site for Bcl-2 regulation of apoptosis// Science .1997.- Vol. 275.-P.1132-1136.

491. Sabbadini R.P., Danieli-Betto D., Betto R The role of shingolipids in the control of skeletal muscle function: a review// Ital. J. Neurol. Sci.- 1999.-V. 20.-P. 423-430.

492. Hannun Y.A., Luberto C. Ceramide in the eukaryotic stress response// Trends Cell Biol.- 2000.-V. 10.-P. 73-80.

493. Ghosh S., Strum J.C., Bell R.M. Lipid biochemistry: functions of glycerolipids and sphingolipids in cel-lular signaling// FASEB J.- 1997.-V. 11.-P. 45-50.

494. Libera L., Ravara B., Gobbo V., et al. Therapeuti-cal treatments for blocking apoptosis and prevent-ing skeletal muscle myopathy in heart failure// Basic Appl. Myol- 2002.-V. 12.-P. 65-71.

495. Iwata M., Prington I.H., Zager R.A. Sphingosine: A mediator of acute renal tubular injury and subsequent cytoresistance// Proc.Natl.Acad.Set.USA.-1995.-V.92, №4. P.8970-8974.

496. Birbens H., Bawab S., Hannuny L. et al. Selective hydrolysis of a mitochondrial pool of sphingomyelin induces apoptosis WFASEB J.- 2001.-V. 15.-P.2669-2679.

497. Barinaga M. Cell suicide: but ICE, not fire. //Science.-1994.-Vol.263.-N 5148.-P.754-756.

498. Gonzalez-Cuadrado S., Lorz C., Garcia R. et al. Agonistic anti-Fas antibodies induce glomerular cell apoptosis in mice in vivo// Kidney Int.-1997.-V. 51.-P. 1739-1746.

499. Daemen M.A., Veer C., Denecker G. et al. Inhibition of apoptosis induced by ischemia-reperfusion prevents inflammation// J Clin. Invest.-1999.-V. 104.-P. 541-549.

500. Mooney A., Jobson T., Bacon R., et al. Cytokines promote glomerular mesangial cell survival in vitro by stimulus-dependent inhibition of apoptosis//J. Immunol.-1997.-V. 159.-P. 3949-3960.

501. Gibson S., Tu S., Oyer R., et al. Epidermal growth factor protects epithelial cells against Fas-induced apoptosis. Requirement for Akt activation// J Biol. Chem.-1999.-V. 274.-P. 17612-17618.

502. Miura, T., Tsuchida A. Adenosine and preconditioning revisited// Clin. Exp. Pharmacol. Physiol.-1999.-V. 26.-P. 92-99.

503. Wang, Y., Hirai K. Ashraf M. Activation of mitochondrial ATP-sensitive K(+) channel for cardiac protection against ischemic injury is dependent on protein kinase C activity// Circ. Res.-1999.-V. 85.-P. 731-741.

504. Ockaili R., Emani V.R., Okubo S., et al. Opening of mitochondrial KATP channel induces early and delayed cardioprotective effect: role of nitric oxide//Am. J. Physiol.-1999.-V. 277.-P. H2425-H2434.

505. Jakob R., Bindokas V. P., Miller R. J. Action of KATP channel openers on mitochondria in hippocampal neurons// Eur. J. Med. Res.-2000.-V. 5.-P. 4148.

506. Лишманов Ю.Б. , Маслов Л.Н., Там С.В. и др. Опиоидная система и устойчивость сердца к повреждениям при ишемии/реперфузии// Рос. физиол.журн. -2000.-Т.86, № 2,- С. 164-172.

507. Schultz J.E.J. , Hsu А.К., Gross G.J. Morphin mimics the cardioprotective effect of ischemic preconditioning via a glibenclamide-sensitiv mechanism in the rat heart// Circ. Res.-1996.-V.78.-P.1100-1104.

508. Tegeder I., Geisslinger G. Protease inhibitors modulate apoptosis in mesangial cells derived from a mouse model of HIV AN // Pharmacol. Rev.-2004.-V.56, N3.-P.351-369.

509. Ueda N., Camargo M. R., Hong X. et al. Role of Ceramide Synthase in Oxidant Injury to Renal Tubular Epithelial Cells// J. Am. Soc. Nephrol.2001.-V. 12.-P.23 84-239.

510. Проскуряков С.Я., Габай В.Л., Конопляников А.Г. Некроз активная, управляемая форма программируемой клеточной гибели \\Биохимия,2002.-Т.67, Вып.4.-С.467-491.

511. Woercom R., Beharry К. D.A., Modanlou Н. D. et al. Influence of Morphine and Naloxone on Endothelin and its Receptors in Newborn Piglet Brain

512. Vascular Endothelial Cells// Clinical Implicationsin Neonatal Care Peaiatr. Res.- 2004.-V.55,Nl .-P. 147-151.

513. Ueda N., Kaushal G.P., Shah S.V. Recent advances in understanding mechanisms of renal tubular injury. //Adv.Ren. Replace Ther.-1997.-Vol.4, N 2.-P. 17-24.

514. Zager R.A., Fuerstenbeig S.M., Baehr P.H. et al. An evaluation of antioxidant effects on recovery from postischemic acute renal failure. // J. Am. Soc. Nephrol. 1994.-Vol.4, N 8 - P.1588-1597.

Обратите внимание, представленные выше научные тексты размещены для ознакомления и получены посредством распознавания оригинальных текстов диссертаций (OCR). В связи с чем, в них могут содержаться ошибки, связанные с несовершенством алгоритмов распознавания. В PDF файлах диссертаций и авторефератов, которые мы доставляем, подобных ошибок нет.